Inutil nga hustisya

Daghang salamat sa Visayas Ombudsman kay nipagawas na gyud desisyon sa kaso sa mga doktor ug nurse nga nalambigit sa kontrobersyal nga ‘canister scandal’. Sa katapusan, human sa duha ka tuig may hustisya na gyud nga madawat ang usa ka bayot nga biktima sa pagbugal-bugal sa mga medical staff samtang gipa-ubos siya sa operasyon su’d sa Vicente Sotto Memorial Medical Center. Apan wa’ matagbaw ang biktima tungod kay buot niyang matangtangan gyud og lisensya ang mga medical staff.

Apan mas masubo pa ang bayot nga biktima tungod kay nahibaw-an nga di’ na diay konektado sa maong tambalanan si Dr. Phillips Leo Arias. Subo paminawon nga naabtan nalang og paghawa sa doktor ang desisyon sa Ombudsman sa maong kaso. Igo lang nimando ang Ombudsman sa tambalanan nga ipasuspenso ang maong mga medical staff. Apan karon nga wa’ nay direktang koneksyon ang tambalanan, wa’ na ‘sab silay gahom aron ipasuspenso ang doktor. Ingon niini kapait ang hustisya sa nasud. Tungod sa kadugay sa pagpagawas sa resulta sa imbestigasyon, naapsan na lang sa laing panghitabo. Karon, maisip nga inutil ang hustisya batok sa mga tawo nga gireklamo.

Di’ nalang ko molayo sa pagtuki sa matang sa hustisya sa nasud. Tuig 2006 dihang nahitabo ang labing subo nga insidente sa among pamilya. Gipusil patay sa iyang paggawas sa barko ang akong uyoan gikan sa among lungsod sa Naval sa pier sa Sugbo. Human sa pipila ka oras, gideklarar nga patay si kanhi Biliran Governor Danilo Parilla. Gikalipay sa pamilya ang paspas nga pagkasikop sa akusado. Gidungog ang kasong pagpatay batok sa akusado nga taga didto ra ‘sab sa among dapit. Gihimo ang tanan sa among pamilya aron nga matunol ang tukma nga silot batok sa akusado ug sa posibleng mga tawo nga nagpaluyo o nimando sa krimen.

Apan dihang hapit na   mopresentar sa ilang habig ang taga depensa ug sa dihang naghinam-hinam nang among pamilya nga makab-ot na gyud ang dugay nang gipaabot nga hustisya, nakugang nalang mi sa balita nga namatay tungod sa iyang sakit sa baga ang akusado su’d sa Cebu City Medical Center. Nahugno ang among pamilya tungod sa maong kalambuan tungod kay human sa halos upat ka tuig nga pagpaningkamot sa pagkuha sa mga tukma nga ebidensya, pag-awhag sa mga testigo sa kaso nga mogawas ug motug-an, ipuno pa ang gasto, laing hustisya ang nahitabo—kamatayon sa akusado. Posible mao ‘sab ni gibati sa iyang pamilya nga human sa pipila ka tuig sa bilangguan samtang gipaabot ang desisyon sa kaso, patay nang niabot sa balay ang ilang kabanay.

Duha lang ni ka sugilanon nga nahitabo tungod sa inutil nga hustisya sa nasud. Kung atong tan-awon, pila ba ka mga akusado nga padayon nga nitambong sa ilang kaso, gihimo ang tanan aron makabayad sa ilang abugado ang nagpaabot ‘sab sa hustisya? Pila ka pamilya ang nabungkag ug nailo tungod kay gipriso ang ilang kabanay human sa mga pasangil batok nila. Apan unsay bation kung human sa pila ka tuig sa pagdungog sa kaso, nigawas nga inosente ang akusado? May bayad ba silang madawat sa katuigan nga ilang gi-istar sa tambalanan? May danyos ba sila nga pwedeng mapangayo human sa   pagpaabot su’d sa selda, layo sa ilang pamilya. Ang tubag, dakong wala!

Ang kalangay sa pagpagawas sa mga desisyon sa korte ug ang wala ug tuo nga pag-apilar sa kaso, mao ang hinungdan nganong matawag nga inutil ang hustisya sa nasud. Di’ lalim ang magpaabot og hustisya labi na sa biktima o sa iyang pamilya. Apan mas pait kung paggawas sa desisyon, maisip nga uwahi na ang tanan tungod kay wa’ na diha ang suspek o patay na ang akusado. Kini ang dakong hagit sa mosunod nga administrasyon. Kinahanglan nga tan-awon pagbalik ang mga kaso ug sutaon ang sitwasyon kung may igo bang kapasikaran nga ipadayon ang sumbong. Tan-awon nato nga tungod sa ka inutil sa hustisya, daghang kinabuhi ‘sab ang mainutil.

* * *

Email: [email protected] or [email protected]