Bilib na ka sa Comelec?

Laing bulilyaso na 'sab ang nigawas pipila ka buwan nalang sa di' pa ang piniliay. Daan na tang gipasaligan sa Comelec nga usa ka high-tech nga matang sa piniliay ang masinati sa mga Pinoy karong Mayo. Ang modawat ug moihap sa mga balota, makita na. Apan ning bag-o, nigawas ang pagka-maro sa mga Pinoy. Ang jammers nga tinguhang mopahunong o mopalangay sa pagpada' sa mensahe, nakasu'd sa nasud. Mikabat sa lima ka libo ka ekipo ang nisu'd sa Pilipinas nga di' ma-isplikar hangtud 'ron unsay gamit sa maong mga jammers.

Daghang mga pangutana ang nanglupad sa huna-huna sa mga tawo. Kinsa ang nagpasu'd sa maong mga jammers? Unsa ang tumong sa maong mga jammers? Ug nganong sa tanang panahon, karon paman ni nisu'd ang ingon niini ka daghang ekipo? Di' na bag-o ang jammers tungod kay gigamit ni sa ubang mga establisemento sama sa ospital ug mga bilangguan. Yano ra ang tumong sa jammer. Babagan niini ang signal gikan sa cellsite paingon sa cellphone o pabalik. Sa mga ospital nga nigamit og mga makina nga madisturbo ang operasyon kung may signal sa cellphone, gikinahanglan ang jammer. Sa mga bilangguan kung diin gidid-an ang pakiglambigit sa mga binilanggo sa mga tawo sa gawas, gigamit 'sab ang jammer.

Apan sa usa ka proseso sama sa piniliay kung diin kritikal ang oras sa pagpada' sa mga resulta hangtud sa proklamasyon sa mga mananaog, di' nato madawat nga gamiton ang maong kahimanan. Sa gipasiatab sa Comelec nga high-tech nga piniliay, wa'y magtuo nga moabot sa punto nga maputos sa daghang pangutana ang proseso. Apan mao ni ang labing mahinungdanong punto sa usa ka demokratiko nga nasud. Gi-aghat 'tang tanan nga mopadayag sa atong tagsa-tagsa ka huna-huna o opinyon aron sa pagpanalipod sa usa ka kalihukan nga maoy nag-unang timailhan sa atong pagka-gawasnon isip usa ka nasud.

Kritikal ang mga lakang nga himuon sa Comelec sama nga kritikal 'sab ang mga pag-obserbar nga gipagawas sa katawhan kabahin sa kaluwas sa ilang boto. Nagpasabot lang ni sa mas taas ug lapad nga pagpakabana sa katawhan sa piniliay. Samtang nagka-high-tech ang tanan, mas pang nagkadelikado ang kahimtang sa piniliay sa nasud. Sa labing una palang nga pagduso sa 'automated elections', daghan nang nagduda sa ka matinud-anon sa proseso. Di' nato mabasol ang mga botante nga magduda ug magpanagana tungod kay di' na maihap ang piniliay nga gitikasan. 

Hangtud karon, duda pa 'ta kung tinud-anay bang nidaog ang atong mga lider o banggiitan lang gyud ang ilang 'political strategist' pagpadagan sa kampanya sa mga politiko hangtud na sa pagdaog sa ilang kandidatura. Apan luyo sa mga pag-kwestyon nga nanggawas kabahin sa kaluwas sa boto sa katawhan, pulos pasalig ang gipadayag sa taga Comelec. Alang nila, may tubag na sila sa maong mga problema. Atong hinumduman nga ang ahensya nga nipasalig nato og hapsay nga piniliay, susamang ahensya 'sab ang tinubdan sa tikas sa daghang nangagi'ng piniliay. Karon, katuhoan pa ba ang Comelec nga makapadagan og tunhay nga piniliay luyo sa mga kapakyas ug pagpanikas nga gihimo sa ilang mga labaw kaniadto?

* * *

Email: [email protected] or [email protected]