Naglumbaanay ang ubay-ubay’ng mga grupo nga supak sa deklarasyon ni Presidente Gloria Macapagal Arroyo sa martial law didto sa lalawigan sa Maguindanao pagpasaka og petition didto sa Korte Suprema aron awhagon ang taas nga hukmanan pagdeklarar nga unconstitutional ang gihimo sa presidente.
Labing minus lima ka mga grupo ang misang-at og petition nga hangtud karon wala pa maresulbar sa Korte Suprema. Ang taas nga hukmanan nihatag og lima ka adlaw sa presidente sukad niadtong Martes pagkumentaryo sa mga petition.
Argumento sa mga supak sa Proclamation 1959 nga nagpaubos sa Maguindanao sa state of martial law mao nga way “factual” ug “legal” basis ang deklarasyon sanglit ang nahitabo sa maong lalawigan dili rebellion kon dili massacre.
Ubos sa Section 18 sa Constitution lakip sa gahom sa presidente ang pagdeklarar og martial law sulod sa duha ka buwan kon dunay “invasion” o ba kaha “rebellion” nga namiligro ang seguridad sa katawhan og kinahanglang protehian sa gobyerno. Of course, subject ang deklarasyon sa pagtugot sa kongreso.
Sa deklarasyon sa presidente iyang gigamit nga rason ang “rebellion.” Karon ang pangutana duna bay tinud-anay nga “rebellion” didto sa Maguindanao?
Alang sa mga nisupak, matud nila way “rebellion” nga nahitabo. Massacre ang nahitabo nga ubos sa atong kudigo penal simple nga kasong “murder.” Gani ang Department of Justice mipasaka na og kasong multiple murder batok sa gitumbok nga utok sa massacre nga si Datu Unsay Mayor Andal Ampatuan Jr.
Apan ingon ang gobyerno nga dili na nila mahimong lutoson ang uban pa nga mga nalambigit sa krimin ug naglisod sila pagkuha og dugang mga ebidensiya tungod kay wala na mo-function ang gobyerno didto sa Maguindanao.
Ang mga Local Government Unit lakip na sa mga piskaliya ug hukmanan nanirado tungod sa kahadlok. Ang mga nahabiling dumadapig sa mga Ampatuan giingong andam makiggubat sa gobyerno hinungdan nga napugos si Arroyo pagdeklarar og martial law aron kuno masiguro nga kahatagan og hustisya ang mga biktima sa massacre diin kapin sa 30 sa 57 mga sakop sa media.
Karon ang pangutana, tinud-anay ba nga alang sa paghatag og hustisya sa mga biktima ang tuyo sa deklarasyon? Dili kaha tumong sa deklarasyon aron kapanalipdan si Arroyo gikan sa posibling pagkabulgar sa mga ebidensiya nga gihuptan sa mga Ampatuan sa ilang pagpanikas sa miaging 2004 election?
Asa man dapita makatabang sa kaso batok sa mga Ampatuan ug sa ilang mga hinanib ang deklarasyon sa martial law? Unsaon man nila paggamit nga ebidensiya sa ilang mga nasakmit tungod sa pagpatuman sa martial law nga dili man gihapon ni mamahimong gamiton didto sa korte?
Bisan pa sa deklarasyon sa martial law apan pabiling wala itugot sa atong Constitution ang pagpahigayon og mga warrantless search kon pagpangronda sa mga panimalay aron pagpangita og ebidensiya kon way search warrant gikan sa korte. Buot ipasabot nga kon duna may ebidensiya nga nakuha ang kapolisan ug militar sa ilang sunod-sunod nga mga pagpangronda human sa deklarasyon sa martial law dili gihapon ni dawaton sa hukmanan nga balido nga ebidensiya sa kasong multiple murder.
Karon nakatabang ang martial law o wa? Dili ba kaha hinuon nga gihatagan lang og armas sa gobyerno ang mga Ampatuan nga magamit isip depensa sa linuog nga krimin nga ilang gihimo? Kun ako’y abogado sa mga Ampatuan akong sakyan nga dunay rebellion ug nga ang nahitabong massacre kabahin to sa kalihukan aron pagkab-ot sa tumong.
Sa ingon niini ang gihimong massacre mahilakip na didto sa kasong rebellion diin ubos sa atong balaud gitugotan ang usa ka akusado nga makabutang og piyansa. Mas palabihon sa mga Ampatuan nga rebellion ang kasong ilang atubangon kay sa multiple murder nga dili sila makabutang og piyansa.
* * *