Sugod karong adlawa hangtod Oktubre 30, 13 ka takna nang inadlaw nga rehistrasyon sa Comelec. Inay motak-op sa alas-5 sa hapon, hangtod na sa alas-9 sa gabii ang rehistrasyon. Karong Oktubre 31, kataposang adlaw sa pagpanlista, hangtod sa tungang gabiing ablihan ang mga buhatan sa Comelec aron ang mga botante makaapas sa lugway pagsalmot sa lokal ug nasudnong piniliay sunod tuig.
Sa ato pa, madugangan og 39 ka takna ang pagpanlista sa Comelec sa mosunod nga siyam ka adlaw. Samtang angay’ng hangpon ang pagpaminaw sa Comelec sa sibaw nga awhag paghatag sa tanang nagpakabana nga mga botante sa kahigayonan pagparehistro, uwahi nang tanan.
* * *
Makapaalarma ang banabana sa nagpakabana nga mga pundok nga 30% ra sa bag-ong mga botante ang nakapalista hangtod karong buwana. Kun di gyod kalugwayan ang rehistrasyon, gikahadlokang kapin sa walo ka milyon ka bag-ong botante ang di makagamit sa ilang balaanong katungod sa pagpili.
Maayo unta kun ang mga botante maoy nagpabaya. Maayo unta kun silay nangiyugpos ug naglangay-langay. Kay mirisi nga di silang kasalmot sa mahinungdanong tahas pagpili sa sunod nga hugpong sa mga opisyal nga moduma sa lokal ug nasudnong kagamhanan. Apan ang mga botante, labi nang mga batan-on nga nakaamgo sa kamahinungdanon sa piniliay sunod tuig, nagbaha sa pagpalista. Apan, sama sa naandan, ang Comelec di andam alang nila.
* * *
Kasagaran sa mga buhatan sa Comelec, bisan sa dagkong mga dakbayan sama sa Mandaue ug Lapu-Lapu dinhi sa Sugbo, tagsa ray data capturing machine (DCM). Nga kuwang kaayo pag-atiman sa nagpunsisok nga mga botante. Maong inay ilista, ang mga botante panghatagan lang og numero ug pabalikon human sa pipila ka buwan.
Hagbay rang nabantayan sa election officers sa Sugbo ug ubang bahin sa nasud nga maapiki gyod sila sa paglista sa tanang nagpakabana nga mga botante. Apan ang dugay na kaayo nilang awhag nga dugangan ang ilang DCMs padayong giyak-an sa ulohang buhatan sa Comelec.
* * *
Bisan og madugangan pag 39 ka takna, nga wa ganing kaabot og duha ka naandang adlaw sa pagpanlista, matanggong ug mabawo lang gihapon ang mga botante kay samang hinay ug depektuso nga DCMs ang mobaraw sa ilang pagpakabana. Mao ni dakong baligho: Ang computerization sa rehistrasyon sa mga botante, inay makapaspas, mao na hinuoy nakabara sa pagpanlista.
Nga di maayong timaan sa katakos sa Comelec pagduma sa labing unang automated nga piniliay sa kasaysayan sa nasud. Ang matag presinto dunay hangtod sa 600 ka botante. Ang voting machine sa matag presinto gipasalig nga makaatiman og hangtod 600 ka botante sa 12 ka takna. Duna lay gamay’ng suliran: 11 ka takna ra ang gigahin alang sa pagpili-gikan sa alas-7 sa buntag hangtod sa alas-6 sa gabii.
* * *
Email:leo_lastimosa@abs-cbn.com