R.A. 9006:Mapahawa ba sa posisyon kun molansar?

Aduna pa diay ubang politiko nga wala masayod nga  sa balaod karon,  dili  na makonsiderar  nga ni-resign ang usa ka piniling opisyal  kun kini magpapili  sa  posisyon nga dili mao ang kasamtangan nga gihuptan niini.

Duha ka klase ang opisyales sa gobiyerno: adunay pinili sa eleksyon o elected; aduna say gitudlo sa posisyon o  appointed.

Kaniadto, sa wala pa mapasar ang Republic Act 9006, kon Fair Election Act,  kadtong mga appointed nga opisyales paga-ilhong mi-resign sa katungdanan kun mosumiter sa Certificate of Candidacy. Automatic ug diha-diha ang epekto niini.  Kadtong mga elected nga opisyales, paga-ilhon usab nga mi-resign sa katungdanan kun mosumite sa Certificate of Candidacy, gawas sa mosunod:

1. Kadtong molansar isip Presidente o Bise-Presidente; o

2. Kadtong molansar sa sama gihapong posisyon nga gihuptan niini.

Tungod  sa maong balaod kaniadto, atong mahinumduman nga daghan kaayong mga senador kansang mga termino wala pa mapupos,  nga manglansar  pagka Presidente o Bise Presidente.  Kay wala may mawala kun mapildi sila, kay mahimo ra mang mobalik sa ilang  posisyon pagka senador. Kay kuno,  matod pas mga tabian sa politika,  dako mag mahipos kun molansar.

Kini untang Republic Act 9006, gihimo kining balaora sa tuyo ug tumong nga wagtangon ang  pagdili sa mga kandidato nga mo-advertise.  Kaniadto man gud,  aduna may political ad ban, diin  ang  mga  kandidato, dili basta-basta nga makuhag advertisement, kay angayon man sila paghatag sa kahigayonan nga mailhan sa katawhan pinaagi sa mga libreng  advertisement  sa COMELEC.  Apan ang maong kahigayonan limitado.  Ang resulta, kadto na lamang hinoong mga artista ang daling makakuha og  nasyonal nga posisyon kay sila man lamang ang taas-taas og kahigayonan nga mailhan pinaagi sa media. Busa,  daghan ang misupak niini, ug mao nga naumol ang RA 9006, nga naglibkas sa  political ad ban.

Apan adunay mga magbabalaod nga misakay sa popularidad sa  maong balaod dihang gipanday pa lang kini sa Kongreso, ug gipalusotan  kini sa pagwagtang usab sa  kanhi balaod nga ang  mga elected nga opisyales nga molansar pagailhong mi-resign sa pwesto.  Gani,  dili mamatngonan nga giwagtangan na diay  kini,  kay numero ra man ang nahipatik sa  repealing clause sa RA 9006, ug ni walay gamay’ng  abiso nga kini diay mahitungod sa pagwagtang na sa  automatic resignation.  Masabtan lamang nga  kini  mao diay gitumbok  kun basahon usab ang COMELEC Resolution 3636 kay didto na man gi-esplikar kun unsa ang numero nga gihisgotan sa repealing clause sa Republic Act 9006.

 Mao nga ato usang mahinumduman nga adunay mga barangay kapitan  kansang termino wala pa mapupos,  nga milansar  sa nanglabay’ng piniliay  isip konsehal o mayor,  ug human nga sila napildi, mibalik sila sa pagka-barangay kapitan, kay dili na man sili paga-isipong mi-resign  sa maong posisyon  bisan  ilang gipasar ang ilang Certificate of Candidacy  sa mga posisyong lahi kaysa ilang kasamtangang gihuptan.

* * *

Alang sa inyong  mga panahom, palihug email sa [email protected]. Daghang salamat.