Naka-komisyon man si Cebu Provincial Board Member Juan Bolo o wa, may mga opisyal man sa Kapitolyo nga nagduka pagtuman sa ilang katungdanan o wa, nagpiyong man ang mga sakop sa provincial board sa pagpalusot sa pagpalit sa yuta sa mga Balili o wa, di na mahinungdanon. Giduphan na silang tanan ni Gobernador Gwen Garcia sa iyang pag-angkon og responsibilidad sa ilang pagpalit sa luna nga naa pa ilawom sa dagat.
Katungod ni Garcia ang pagsusi naka-komisyon ba si Bolo, o gilipat ba sa iyang kaubanan sa Kapitolyo, apan bisan unsay iyang makaplagan di na mahinungdanon. Niangkon na siya og responsibilidad. Gawas kun bakwion ang pagpangayo’g pasaylo ug moinsistir nga wa diay siyay labot sa bulilyaso.
* * *
Nabulilyaso gyod ang transaksiyon sa Kapitolyo. Niangkon man o wa og responsibilidad si Garcia. Nakapalit gyod sila og yuta ilawom sa dagat gipasidan-an man sila o wa sa DENR. Naalkanse gyod ang Sugbuanong mga magbubuhis. Gi-negosyo man o wa ni Atty. Ben Cabrido ang iyang pagka environmentalist.
Inay mangita og laing matulisok, mas makaayo alang sa tanang hingtungdan kun ang Kapitolyo magsugod na og tubag sa responsibilidad sa bulilyaso nga ila nang giangkon. Inay gamiton ang ilang makinarya pagbuong sa kadungganan sa mga tawo nga way bisan gamay’ng labot sa bulilyaso nga ilang gisudlan, mas maayo tingaling ang Kapitolyo mohingpit na lang gyod pagdawat sa tukmang silot sa balaod sa krimen kansang responsibilidad ila nang giangkon.
* * *
Unsay krimen nga ilang nahimo? Ang pagsud og transaksiyon nga klarong nakapaalkanse sa kagamhanan. Sa ilang pagbayad sa yuta sa mga Balili nga naa pa ilawom sa dagat, ilang gibudhian ang pagsalig sa mga Sugbuanon ug giwaldas ang buhis nga ilang hinagoan. Unsay lain nilang atraso? Ang wa paghimo sa butang nga angay untang himuon: Mora lang namalit og lugod sa Carbon, wa gyod silang kahigayon pagsusi diin nagsugod ug asa kutob ang kabtangan nga ilang gipalit.
Apan di mahitabong ang kadagkoan sa Kapitolyo moboluntaryo la’g papriso. Bisan may mga kaso nang gipasaka batok nila. Unsa ba katakos ang mga buhatan sa kagamhanan nga gitahasan paggukod sa mga malapason?
* * *
Mao nay dakong suliran. Ang Visayas Ombudsman puti og kiting. Isog kaayong moggukod og kartero nga naka-dispalko og P5. Apan di ganahang mosusi sa mga pasangil sa overpricing ug pagpanglaktod sa CICC. Ilang pangu nga si Pelagio Apostol ang labing talawan. Aron pagpasabot nganong wa kairog ang pakisusi sa CICC, gihulagway ni Apostol ang transaksiyon nga "komplikado ra kaayo" ug ang iyang graft investigators nga "di kamao."
Maong di na lang ta mahibung kun way kapaingnan ang imbestigasyon sa yuta sa mga Balili, bisan sa pagkumpisal na sa Kapitolyo. Kuyaw’ng "komplikado ra kaayo" ang transaksiyon alang ni Apostol ug ang graft investigators nagpabiling "di kamao."
* * *
Email:leo_lastimosa@abs-cbn.com