Libog sa basura

Ang pagbuwag sa mga basura—paglahi sa malata gikan sa di malata nga mga biya—sayon rang sultihon. Apan labihang lisora nga himuon. Dali ra ang pagbutang og duha ka basurahan. Mas tungason ang pagpili asa ilabay ang unsang basura.

Nasinati ni nako sa usa ka dakong tindahan sa Sugbo. Ilabay na untang basiyo nakong botelya sa tubig apan naglibog ko asang basurahana. Wa katabang sa akong kawsa nga di lang duha kun dili upat ka basurahan ang kapilian ug labihang hanapa sa marka alang sa di na kaayo tin-aw nakong mga mata. Nagpataka na lang ko’g labay sa botelya dayong duko ug panghinaot nga way nakakita.

* * *

Paglusad sa Kapamilya Backyard Gardening Project, kanus-a nakat-onan nako nga makapatambok diay sa mga tanom ang malata nga mga basura, gilain na nako ang panit sa mga prutas, mga bukog ug mga mumho gikan sa mga papel, mga lata ug mga plastik. Nga nakasulbad dayon sa kabaho ug sa kanunay’ng pagkapuno sa among basurahan.

Ug nakapatumaw sa lain nakong gimbuhaton—kinahanglang dad-on matag adlaw ang malata nga mga basura gikan sa akong pinuy-anan sa Pagsabungan ngadto sa gialagaran nga sibyaanan sa Jagobiao, diin nahimutang ang among garden. Salamat sa akong pangedaron, kasagaran nalimtan kay sa nahinumdoman ang iglalabay nga basura. Akong asawa maoy makasulti ninyo sa kadako sa kalainan sa pagsulti ug sa paghimo.

* * *

Ang Google, usa sa labing malampusong kompaniya sa internet, nakakita og sulbad sa kalisod sa garbage segregation. Gitangtang nila ang mga basurahan sa matag lamesa sa ilang mga kawani ug gipulihan og usa ka dakong basurahan sa tumoy sa buhatan. Matag higayon nga dunay iglalabay, ang mga kawani napugos pagbiya sa ilang mga lamesa ug pagpaingon sa basurahan. Kasinatian sa Google nagpakita nga samtang maglakaw ang ilang mga kawani makaangkon og kahigayonan paghunahuna asa ang labing tukma nga basurahan alang sa ilang gibitbit nga biya.

Wa man gud ta maanad pagbuwag sa basura. Maong nagkinahanglan ta’g panahon pagkat-on sa bag-ong paagi. Hinaot nga may pailob ta pagpanalipod sa kalikopan.

* * *

Maong nakasabot ko sa pagkisikisi ni Bise Mayor Carlo Fortuna sa Mandaue sa pagpatak-op ni Mayor Jonas Cortes sa basurahan sa Umapad ug pagpakuha sa mga basurahan sa dagkong kadalanan. Lisod tinuod kun pakalitan ang mga tawo pag-usab sa ilang naandan.

Apan wa pakaliti ang mga Mandauehanon. Si Fortuna ug iyang pinangga nga mayor, si Teddy Ouano, ang nagsugod sa segregation. Nga gihimong panagang apan wa mapatuman sa pagpamalit sa mahalong mga basurahan ug pagtukod og billboards sa dagway ni Ouano. Igo lang napanunod ni Cortes ang mga basurahan way labot ang billboards. Naabtan og duha ka tuig si Cortes pagtul-id sa kahiwian. Apan mao nay giingon nga, “better late than later.”

* * *

Email:[email protected]