Diskriminasyon ug krisis

Bisan kun si Presidente Barack Obama mao nay bag-ong pangulo sa Estados Unidos, nagpabilin gihapong kusog ang diskriminasyon sa Amerika.

Nasilsil sa alimpatakan niining ubang mga puti nga mas superyor silang mga tawo kun ikomparar sa ubang mga tawo nga laig kolor. Karong bag-o lang, dihang misikat pagbalik ang banda nga Journey, diin ang bokalista mao ang Pinoy nga si Arnel Pineda, kinsa gi-idolo sa Chile ug uban pang lugar sa kalibutan nga ilang naadtoan sa miaging tuig, aduna gyuy mga Amerkano nga dili makadawat kaniya tungod kay ila gyung gusto mao si Steve Perry, bisag wa na kini ayo mokanta, kay lagi dili sila makadawat sa usa ka mang-aawit nga dili puti, dili taas, ug dili kaayo larino mo-iningles, bahala nag maayo kaayo kining mokanta.

Pipila ka adlaw na karon ang milabay, akong nakit-an sa telebisyon ang mga grupo sa Amerika nga Ku Klux Klan ug Neo-Nazis kinsa kontra kaayo nila ang mga tawong lain og kolor, gani ila man kining pangdagmalan. Kasagaran niining mga membro nila dili kaayo mga sinati sa lain laing kultura sa kalibutan, ug maoy ilang pagtoo nga ang mga puti mao ray maayong laki, tingali kay mga ignorantehon sila, o kaha maoy gipamata kanila ang maong pagtoo.

Sa usa ka Christmas Party nga akong natambongan, diin adunay mga pipila nga pamilyang langyaw ang mitambong, nakita nako kun unsa ang diskriminasyon niining ubang puti batok gani niadtong mga mestiso o mestisa kansang ginikanan dili puro nga puti. Usa ka batang mestisa, anak sa Amerkano ug Pilipina, nga daw   anghel ang kaanyag, miduol sa laing bata, nga puro nga pagka Amerkana aron unta makigduwa. Giaway gilayon kini sa batang puro Amerkana, kay bati kunog nawong kadtong mestisa, ug dili siya paduol niini. Bisan unsaon nakog tan-aw, layo ra kaayo ang hitsura niadtong purong Amerkana kun itandi sa mestisa, apan tungod kay nasilsil sa linghod nga hunahuna sa maong bata nga mas superyor ang puti, mao nga ubos ang iyang pagtan-aw sa mestisang bata.

Dihang gi-interview kadtong mga Neo Nazis sa programa sa telebisyon, wala nila ilimod nga maglagot sila nga dili puti ang ilang Presidente, gani nanganti ang uban kanila sa paghimo og lakang nga mawala ang ilang Presidente.

Sa kasaysayan sa kalibutan, apil dinhi sa Pilipinas, ang mga puti miilog sa mga yuta nga dili ilaha ug ila kining gipang-angkon. Ang Australia, Amerika, Canada, Iceland, Cote d’Ivoire, ug Pilipinas dili man mga puti ang mga orihinal nga mga tawo dinhi. Apan dihang napul-an nag sigeng gubat kining mga nasud sa Europa, hangtod nga ga-unay unay ra sad sila, adunay mga adbenturero nga milayag sa ubang mga dapit sa kalibutan, nga maoy hinungdan nga ilang gipangsakop kutob sa ilang dunggoan. Mao kana ang kasaysayan sa Amerika. Mao sab kana ang kasaysayan sa Pilipinas, nga sulod sa tulo ka siglo, kitang mga lumad Pilipino, gidaug-daug sa mga bentahador nga Katsila, ug gipabati kanato nga sila ang superyor nga mga tawo ug nga kita mga ubos. Mao sab kana ang kasaysayan sa Australia, nga kaniadto labayanan sa mga kriminal sa Inglatera, apan karon kadtong mga anak ug apo sa mga kriminal mao nay hawod sa Australia ug ang mga netibo ilang gipang- itsapwera, sama sa Indyan sa Amerika, gani masuko pa ang uban kun anaay mga laing langyaw nga dili puti nga moadto didto aron manimuyo o mangitag trabaho.

Sulod sa pipila ka tuig, gipatuo sa Amerika nga sila ang labing maki-angayon, bisan kun daghan kanila ang mitamihid sa mga negro ug Asyano; nga sila ang labing demokratiko, bisan kun ang prisohan nila sa Guantanamo mas luog pa kaysa mga prisohan sa Tsina ug sa atong BBRC nga kanapulo pil-a; ug nga sila ang labing lig-on nga nasud, bisan kun ang ilang sundalo nga kompleto sa gamit kontrahan lang og walay kaligo nga Taliban. Tungod sa maong patuo-tuo, daghan usab nga dili puti nga mituo ug misilsil sa ilang hunahuna nga mas maayo gyud ang mga puti. Sila ang nag-una una niining isyu sa tawhanong katungod, apan kadaghan sa mga pagsupak sa tawhanong katungod gikan kanila. Manaway sila kay ang Insik komunista, apan nalimot sila nga sila adunay mga hari nga nangolektag buhis sa mga ordinaryong tawo. Nanaway sila kanato kay daghang krimen, apan mas brutal pa ang mga krimen sa ilaha. Sumala sa Europa sa karaang panahon, ilang igaid ug sunogon nga buhi ang mosupak sa ilang simbahan, ilang kulatahon sa torture chamber ang mga gipasanginlan, gihimo nilang kalingawan nga magpinatyanay ang mga ulipon nga gladiator, ug gani moabiba pa kun putlan sa liog sa ilang berdugo ang makasala. Simbako palayo, wala intawon kita niana.

Nihapla ang pagka-mapahitas-on sa ubang mga hambogerong puti dihang milusno ang ilang ekonomiya. Sulod sa pipila ka tuig, ilang gidaot ang Japan ug China kinsa ilang gituhoang makalabaw kanila, apan karon, hapit na sa tulo ka milyon ang nawagtangan og trabaho sa Amerika, ug liboan sa ubang bahin sa Europa.

Matud pas Insik, ang krisis magpasabot usab nga oportunidad. Niining krisis sa kalibutan karon, mamahimo unta nato kining oportunidad pagpakita nga ang Pinoy mosalir bisag kanus-a, kun unta wala pa kita malulong sa sobrang politika, korupsyon, kawalay direksyon sa goberno ug ubang kadagkoan, ug kawalay respeto sa ubang simbahan sa katungod sa katawhan.

Alang sa inyong mga panahom, palihug email sa [email protected]. Daghang salamat.