TAIPEI, TAIWAN--- Pasado na’s ala una sa kaadlawon dihang gisugdan ko’g suwat kining maong lindog dinhi sa Taiwan. Mao pay pag-abot namo gikan sa labihan ka kapoy nga laag sa “night market” sa maong dapit diin imong makita ang nagkalain-laing klase sa mga baligya.
Ang “night market” sa Taiwan matandi sa Divisoria sa Manila diin giladlad ang tanang klase sa baligya. Makalingaw ang suroy apan mahal gihapon ang baligya labi pa sa mga senina.
Mas nalingaw hinuon ko didto sa usa ka dakong building nga pulos gyud electronics ang mga baligya gikan sa cellular phone, laptaps, MP3, PSP ug uban pa tungod kay klarong mas barato ang ilang baligya kun itandi dinhi sa Pilipinas.
Lahi kay sa department store dinhi sa Pilipinas nga di ka pwede’ng mohangyo, didto mamahimong imong hangyoon kutob sa mahimo. Mas barato gyud ang ilang mga electronic products.
Tiaw mo bay ang mga digital camera nga mapalit dinhi sa Pilipinas og dul-an sa P30 mil makuha ra nimo og mga kapin sa P10 mil. Gawas sa suroy-suroy ang labing importante nga butang nga among giadto sa Taiwan mao ang pag-obserbar sa mga coal-fired power plants nga gidumala sa Formosa.
Ang coal-fired power plant sama sa gipadagan sa Global Power Corporation ug Formosa diha sa dakbayan sa Toledo gihulagway ni sa mga environmentalists nga piligroso di lang sa kalikupan kun di lakip sa panglawas sa katawhan.
Kini tungod sa giingon nga heavy metals nga ibuga sa planta. Apan basi sa akong naobserbahan ang teknolohiya nga ilang gigamit luwas gikan sa mga kabalaka sa posibling mahimong epekto sa panglawas ug sa kalikupan.
Gani ang usa sa mga planta sa Formosa nga among gisusi didto sa Hwa Ya anaa ni tupad sa semi-conductor factory nga kinahanglan gyud nga mooperate sa limpiyo nga dapit.
Gawas niini anaa sab ni duol sa mga pinuy-anan apan way reklamo ang mga molupyo sa palibot sa planta.
* * *
Sa akong paggikan sa Pilipinas niadtong Martes nakadawat ko og daghang mensahe may labot sa giingong sayo nga pagbukal sa kawa sa politika sa dakbayan sa Lapulapu.
Sumala pa sa text nga si konsehal Ahong Chan gigukod kuno sa kasamtangan nga administrasyon sa dakbayan. Apan ang tinuod di man ang administrasyon maoy sayo nga namolitika kun di si Ahong.
Nganong nakaingon ko niini? Kini tungod kay sa dihang miulbo ang balita sa pagpanak-op sa Rural Bank of Subangdaku iya dayong gigamit ang maong isyu batok sa gihugonhugonan nga maoy mokandidato pagkamayor hulip sa iyang bana nga si Paz Radaza.
Foul alang nako ang maong klase sa pamolitika tungod kay bisan pa ibutang ta tinuod posibling dunay mga pagkuwang sa management sa bangko apan wa na ba gyuy laing magamit nga rason si Ahong sa iyang pamolitika?
Foul ni tungod kay ang isyu man gud sa bangko labihan ka talandugon. Kun gamiton nga isyu sa pamolitika ang pagpanira sa rural bank sa Subangdako kanunay kining masentro sa paghisgot diha sa mga sakop sa media nga posibling makamugna og misconception sa mga depositors.
Posibling magtuo ang mga depositors sa uban nga mga rural banks nga nagpabiling maayo ang operasyon hangtud karon nga naglisod pod sila og mo-withdraw na hinuon sa ilang mga deposits.
Unya og mahitabo ni, mosugot ta nga dinhi sa Sugbo magsugod ang posibling pagkahagsa sa rural banking sa nasud? Mao nga angayang mohilom si Ahong ug di gamiton ang sensitibong isyu sa bangko sa iyang ka kuwang sa pansin.