Ang supremacy sa constitution

Sa boto nga 6-5 gideklarar sa korte suprema nga illegal o unconstitutional ang pagkahimong siyudad sa 16 ka mga progresibong lungsod sa tibook nasud. Sa 16 upat niini ang nahimutang dinhi sa tunga-tungang Visayas diin tulo ang dinhi sa Sugbo nga mao ang Bogo, Naga ug Carcar samtang usa ang sa Negros Oriental nga mao ang Guihulngan.

Si Associate Justice Antonio Carpio ang ponente sa decision ug ang laing lima pa ka mga justices sa korte suprema miingon nga wa makuha sa mga nahisgutang bag-ong siyudad ang mga gikinahanglang rekisitos sama sa income, population ug land area aron mahimo kining siyudad. Giingon usab sa mayorya sa sakop sa korte suprema nga ang mga bag-ong siyudad nagtago sa exemption nga wa ihatag sa atong batakang balaod.

Ang section 10 sa Article 10 sa atong batakang balaod nag-ingon nga walay provincia, siyudad, municipalidad o barangay nga pagahimoon, buwagon, tipunon, wagtangon o utlanan nga hilabtan gawas kun nakakuha kini sa mga rekisitos nga gilatid sa local government code ug mayorya nga boto sa katawhan sa usa ka plebisito nga gipatawag alang sa maong katuyoan.

Sigon sa atong local government code ang lungsod mahimong siyudad kun aduna kini income nga 20 milyones, population nga 150 mil ug land area nga 100 kilometros kuwadrado. Basi sa local government code nakapasar unta ang 16 ka mga progresibong lungsod ngadto na sa pagka siyudad. Apan ang nakaparat kay aduna may laing balaod ang Akta Republika 9009 nga nagpataas sa income requirement niadtong gustong magsiyudad ngadto na sa usa ka gatos ka milyon ka pesos. Sa kongreso ug hukmanan gipangatarungan sa mga bag-ong siyudad nga exempted sila sa bag-ong income requirement tungod kay ang ilang cityhood nakaong-ong na sa kongreso sa wa pa mahimong balaod ang Akta Republika 9009 kon baga una ang ilang cityhood kay sa RA 9009.

Tungod kay wa sa batakang balaod ang ilang giingong exemption wa toohi sa korte suprema ang ilang argumento ug gideklarar nga illegal o unconstitutional ang ilang pagka siyudad.

Kining maong decison sa atong korte suprema laing ihemplo sa supremacy sa atong Constitution o batakang balaod. Kay ang atong batakang balaod supreme busa moyokbo kaniya ang ubang mga balaod nga gihimo sa atong kongreso. Ang kongreso sa ilang pagpalabang og balaod kinahanglang moseguro usab nga wa makalapas sa batakang balaod ang balaodnon nga ilang gipalabang.

Karon nga gipabalik sa korte suprema ngadto sa pagkalungsod ang mga bag-o lang gihimong siyudad, unsa man kaha ang mamahimo nilang ugma? Sa ilang giduso nga motion for reconsideration balihon kaha sa korte suprema ang nauna na niining decison?

Ambot lang!