(Ikaupat nga Parte)
Ang Pilipinas usa sa nag-unang nasud sa tibuok kalibutan nga labing daghang commercial sex workers. Apan samtang aduna kita niining gidaghanona nga anaa sa maong trabaho, kulang ang ilang kasayuran aron mag-amping sa ilang panglawas, ug kulang usab sa kasayuran ang katawhan aron makalikay sa mga sakit nga mahimong motapot pinaagi sa pakighilawas o sexually transmitted diseases kon STD.
Usa ka isyu mahitungod sa panglawas ang Sex Education. Naglambigit kini sa parte sa lawas sa tawo ug sa paggamit sa maong mga parte. Kada adlaw, minilyon ka tawo ang makighilawas, sa wala lamay pag-amping o pagtagad sa mamahimong epekto niini sa panglawas. Ang pagpasagad sa kahimsog sa panglawas mao ang hinungdan nga makabaton og sakit ang tawo, nga mahimo sab niya nga ipasa pa unya sa uban.
Nagkalain-lain, nagkadaghan ug nagkagrabe ang mga sakit nga makuha sa iresponsableng pakighilawas. Gani, ang AIDS usa man sa makamatay nga mga sakit. Aduna nay mga nangasakit niining sakita dinhi sa ato, apan nagpabilin nga kulang gihapon ang pag-edukar sa mga tawo aron makalikay sa maong sakit. Gani, mas daghan pang nangamatay dinhi sa atoa gumikan sa AIDS kaysa SARS ug meningococcemia, apan mas dako ang pagtagad ug salapi nga gigahin sa gobiyerno bahin niining mga sakita kaysa AIDS.
Makadungog kita usahay nga adunay mga hisobrahan sa ilang sexual urges nga mogamit og kahimanan aron pagtagbaw sa ilang ekstraordinaryong panginahanglan. Usahay kining maong mga kahimanan dako kaayo nga kadaot ang mahimo ngadto sa panglawas sa ilang mga pares, apan tungod sa kakulang sa kasayuran sa mamahimong epekto niini, gipasagdan lang usab kini nga mahitabo.
Adunay moingon nga ang pagtudlo sa Sex Education mao na hinuon ang hinungdan unya nga ang mga batan-on mosulay ug mosayon-sayon nalang sa pakighilawas tungod kay suheto na man unya sila kun unsaon nila paglikay sa mga sakit ug mga epekto nga dili nila gusto. Aduna usay moingon nga dili ang Sex Education maoy maka-ingon niining pag-abuso, kundili ang kakulang sa giya ug pagka-iresponsable. Kay ang pag-abusar dili bunga sa insaktong pagtudlo. Ug nga ang tinuod mao nga kining mga abusong seksuwal daghan na dinhi sa ato apan nga wala kita magpakabana.
Minilyon ang mga ginang, labi na sa probinsya, nga wala makapahiling sa doktor sa kahimsog sa ilang panglawas isip inahan ug asawa. Moadto lang silag doktor kun masamad, tungod kay ang samad ila mang makita. Samtang ang kahimsog sa sulod sa ilang tiyan dili man nila makita. Lisud usab nilang maangkon ang kasayuran tungod kay ang gobiyerno kulang man ang gihatag kanilang kahigayonan aron makahibalo kun unsay mga epekto sa pakighilawas ngadto sa ilang panglawas, unsay angay nilang bantayan, ug unsay angay nilang buhaton.
Matud pa, ang edukasyon usa ka tawhanong katungod ug dili pribilihiyo. Labi na kun ang maong edukasyon naglambigit usab sa panglawas. Kay katungod sa matag usa kanato ang pagbaton sa maayong panglawas ug paglikay sa unsay makadaot niini.
Ug tingali, kun kining atong mga kaigsoonan nga anaa sa trabaho isip commercial sex workers, nasayud pa lamang sa kadaot sa ilang panglawas nga mamahimong epekto sa ilang pagbaligya sa unod, tingali makamatngon sila nga ang ilang gibaligya sa pipila lamang ka pesos mao mismo ang ilang kinabuhi.
Alang sa inyong mga panahom, palihug email sa hinuktoki@gmail.com. Daghang salamat.