Kulang sa pagtuon

Hilabihan na nga kadaghan sa atong balaod.

Ingon niini kakugihan sa atong mga magbabalaod, ilabi na ang Ubos Balay Balaoranan nga gisangonan sa atong Batakang Balaod sa pagpanday sa mga “appropriation, revenue or tariff bills, bills authorizing increase of the public debt, bills of local application, and private bills.”

Wala hinuon malikayi sa atong mga magbabalaod nga adunay mga balaod nga mapanday ug mapasar bisan sa kakulangan sa tukmang pagtuon.

Kadtong mga apektado sa maong klaseng mga balaod igo na lang sa pagduko sa ulo sa kayugot, pagsinggit sa karsada sa pagprotesta ug sa pagyawyaw tungod lagi kay “dura lex sed lex” man, nga sa ato pa kay balaod man bisan unsa kabangis niini kinahanglan kining tumanon ug sundon.

Usa sa labing sikat nga balaod mao ang Oil Deregulation Law.

Kay deregulation man, sa ato pa gihuboan og gahum ang kagamhanan sa pag-regulate sa industriya sa lana sa nasud. Tungod niini, ang kagamhanang nasyonal igo na lang sa pagpiyong kun magpunay sa pagpasaka sa presyo sa ilang produktong petrolyo ang mga kompaniya sa lana.

Ang mga drayber intawon nga maoy sekor nga labing apektado sa maong balaod, wala gyuy nahimo gawas sa pagpadayon sa ilang protesta ug panawagan nga wagtangon ang Oil Deregulation Law aron mabalik sa kagamhanan ang gahum pag-regulate sa industriya sa lana.

Kun paminawon ang sector sa transportasyon, kanunay nilang gireklamo ang kakulangan sa pagtuon sa epekto sa balaod ngadto kanila ug sa ubang sector nga direktang maigo niini.

Mao usab kini akong nakita. Tan-awa karon nga sobra na sa 10 porsiyento ang pag-us-os sa presyo sa krudo sa kalibutanong merkado, mopa-rollback lang og tag-piso ang mga kompaniya sa petrolyo. Sige lang og pasangil nga alkanse sila, unya ini’g sira sa ilang libro, binilyon ang ginansiya.

Bisan makita sa atong mga eksperto sa kagamhanan ang pagpatuyang og sakay sa oportunidad ang mga dagkong kompaniya sa petrolyo ilabi na ang gitawag og Big 3 (Chevron Caltex, Petron ug Shell) nga maoy gipasanginlang naggunit sa kartel sa petrolyo, wala gihapon silay mahimo tungod lagi kay gibawian sila sa maong gahum subay sa Oil Deregulation Law.

Pun-an pa sa balaod nga nagpatong og Value Added Tax sa mga produktong petrolyo, misamot og kamang ang mga drayber sa mga pampublikong sakyanan.

* * *

JUVENILE. Laing balaod nga gipanday nga klarong wala mag-agi og makuti nga pagtuon ang balaod nga pagkuha sa “criminal liability” sa mga bata nga nag-edad 15-anyos paubos.

Ang Juvenile Justice and Welfare Act (Republic Act 9344) gipasar sa atong Kongreso aron mahatagan og linain ug espesyal nga hustisya ang atong kabataan nga gitawag sa maong balaod “children in conflict with the law” (CICL).

Gipahaum ang maong balaod sa kasabutan sa mga nasud pag-ila sa interes ug kaayuhan sa kabataan. Daghan nang mga international conventions nga gilusad sa United Nations aron lagi ilhon ang katungod sa mga bata.

Ang Pilipinas nga usa sa mga “signatories” sa maong mga conventions, mapugos sa pagpanday og balaod subay sa tuyo ug tumong sa maong mga international conventions. Kini tungod sa prinsipyo sa international law nga “pacta sunt servanda” nga sa ato pa ang kasabutan kinahanglang tumanon.

Apan ang maong balaod maoy gipasanginlan sa mga polis, tanod ug ubang mga ahensiya nga maoy nakapadaghan sa mga malditong bata nga nagdala og kagubot sa kadalanan.

Sa mga barangay, magpanuko na ang mga opisyal ug mga tanod sa barangay sa pagdakop sa mga batang makahimo og salaod tungod lagi kay adunay Juvenile Justice nga dili na angayang posasan ug dakpon ang mga batang nag-edad 15-anyos paubos.Ang resulta niini, magbalikbalik og himo og salaod ang mga bata. Ang ilang paggara og himo og salaod tungod kay dili sila mahimong dakpon ug bilanggoon.

Daghan na usab ang mga pusher karon nga migamit og mga bata nga 15-anyos nga gihimong drug courier, pagpahimulos sa Juvenile Justice.

Misamot usab karon kakuyaw ang kadalanan tungod sa pagdaghan sa mga bata nga nalambigit niining “gang war” tungod lagi kay dili na sila mahimong dakpon.

Tan-awa ninyo ang mga merkado, pagkadaghang mga malditong bata. Dili sila mahimong dakpon mao nga migara sila sa paghimo og krimen.

Unsay mahimo sa atong mga tanod ug polis niini?

Wala.

Kay ang atong Juvenile Justice and Welfare Act miklaro nga ang mga bata nga nag-edad og 15-anyos paubos, walay tulobagong criminal sa salaod nga ilang mahimo.

Adunay kakulangan sa atong Kongreso. Kana mao ang buhatan nga sangonan sa subsob nga pagtuon sa mga balaodnon aron malikay unta ang pagpanday og mga linugaw nga mga balaod.

Kun isalig lang nato sa atong mga magbabalaod ang pagdesisyon, daghan pang balaod nga makadaot sa kadaghanan ang mapanday ug igo lang kita unya sa pagduko sa atong mga ulo kun kita ang maapektahan.