Dinhi karon sa lalawigan sa Misamis Oriental, ilabi na sa lungsod sa Jasaan, wala nay labot pa niini ang ubang dapit sa Pilipinas, nga sa akong pagtuo, mao ra gihapon ang lakaw sa panginabuhi sa katawhan, morag atong nakita ang kalisod nga nasinati sa katawhang Pilipino.
Tungod sa pagmahal karon sa bugas, ang mga tawo, mao na lang ang ilang gipalit, ang bugas nga dalag kon yellow corn. Kini nga bugas kaniadto, para ra kini sa manok nga igsasabong, apan, karon, mao nay gikaon sa katawhang Jasaanon.
Usa ka higala nato ang mikomedya sa iyang anak, dihang nangutana ang anak, kun nganong dalag naman bugas nga ilang gilung-ag? Mitubag ang amahan, nindot kini Dong kay sagol sa itlog busa masustansiya kini nga pagkaon.
Hinuon, kadtong maarang-arang, nag-antos gayod sa mahal apan, natataw diha sa ilang panagway ang kalisod sa pagpakabuhi niarong panahona.
Dinhi karon sa lungsod sa Jasaan, misamot ang kapait sa katawhan tungod sa pagmahal sa bugas ug sa tanang palaliton. Unsaon na lang niadtong mga tawo nga walay suweldo? Ang pagpanguma, dili gayod masaligan tungod sa pagmahal usab sa bili sa abuno. Naay kining mga gagmay'ng mag-uuma sa bukid, nga ang gibuhat, mao na lang ang abot sa ilang saging. Apan, dakong problema kay linghod pa unta ang saging, kawaton na man sa silingan.
Mao ba kining katilingban nga gisaad ni Presidente Quezon nga ang mga Pilipino, makalingkawas gikan sa kawad-on? Bisan kadto si Presidente Marcos nag-ingon, "We can be great again." Apan, namatay na lang si Marcos, wala gayod kita mahimong great. Nagpasabot ba kini nga palpak ang atong mga lider? Bisan kadto si Ninoy Aquino nga gituohan nga bag-ong bayani, palpak gihapon sa iyang pag-ingon nga "Filipino is worth dying for." Sa kuwatsi nga binisaya, "Ang mga Pilipino, angay lang pamatyon." Pagka sayang sa pilosopiya ning mga tawhana.
Dinhi karon sa lungsod sa Jasaan, tungod kaha sa kalisod sa panahon, naa nay tawo nga sa gabii, mosaka sa lubi kaha ang halin, ikapalit na sa bugas. Naa usab kining mga tawo nga ang gibuhat, mao lang ang pagpaabot kanus-a moguwang ang saging sa silingan aron makalung-ag sa panihapon, pamahaw ug paniudto. Kun kining Pilipinas, nasakop pa unta sa Amerika, mahitabo kaha kini kanato? Daghan ang nag-ingon nga bintaha ra tingali kay alang sa kasayoran sa tanan, walay bisan usa ka estado sa Amerika nga naproblemahan sa pagkaon.
Pastilan, kun magpadayon gayod kini, daghan gayod ang gutman niini. Tulubagon kini sa gobiyerno. Nahadlok kining tagsulat nga basin magkagubot gayod kita. Hinumdomi, a hungry man is an angry man. Hinaot nga dili unta kini mahitabo. Wala nay laing nasud nga alang kanato o nasud nga alang sa mga Pilipino.