Dili na maihap ang pangutana nga akong nadawat gikan sa mga tawo kung mahinayon ba ang summit. Isip usa ka ordinaryong reporter, kutob lang ko sa pagpahiyom ug pag-ingon nga ato nalang paabuton unsay mahitabo. Daghang mga tawo ang nagduda nga matuman ang summit human masibog ang tigum gikan Disyembre sa miaging tuig ngadto na karong semanaha. Tungod kay nagpabiling dakong kwestyon kung unsa ang tinud-anay nga hinungdan sa pagka-postponed sa summit, daghang mga pagduda ang nagduwa sa huna-huna sa matag usa. Maka-ingon ko nga normal lang nga aduna gihapoy uban nga wala pa hingpit motuo nga may summit nga pagahimuon sa Sugbo su'd ning semanaha.
Kung mahinayon man ang summit, duda ko kung unsa ang mamahimong epekto ini sa mga tawo. Nakatutok ang otoridad sa seguridad gikan sa pagpatrolya sa kadalanan hangtud sa kadagatan, gikan sa mga surveillance camera hangtud na sa mga walay puas nga checkpoints. Gibuhos usab sa mga lokal nga kagamhanan ang pagpaguwapa sa Sugbo, gikan sa pagtukod sa usa ka dakong convention center hangtud sa pagpa-aspalto sa kadalanan. Namungingi sa mga buwak ug tanom ang mga center island diha sa kadalanan, samtang napuno sa mga decorative lamps ang kilid sa daan nga agi-an sa mga delegado gikan sa Lapu-Lapu, Mandaue ug dakbayan sa Sugbo. Gikuha usab sa mga organizers ang usa sa labing sikat nga caterer aron mo asikaso sa pagkaon sa mga delegado ug gipaayo ug gibag-o sa mga hotels ang ilang mga lawak aron mamahimong mabulukon ang pagpahuway sa mga delegado human sa ilang mga tigum.
Saludo ko sa mga preparasyon alang sa dili ordinaryong okasyon. Angay lang himuon ang maong mga butang aron dili mauwawan ang Sugbo. Apan simple lang ang batakang pangutana nga nagduwa sa akong huna-huna samtang gisuwat ning mao nga column. Una, nakasiguro ba ang mga tawo gikan sa napulo ka mga nasud nga sakop sa ASEAN nga sila maoy mamahimong bulahan ug alang sa kaayuhan sa ilang pagpuyo ang mga malagdaang kasabutan atol sa tigum? Tuki-on ba gyud ug maayo ang mga isyu ug mga polisiya sa dili pa ni uyunan sa tanang miyembro ug mga hingtungdang nasud ang mga lakang? Labaw sa tanan, nakasiguro ba ang mga delegado sa summit nga ang gituki nilang problema maoy gyud ang giatubang sa mga tawo ug ang kab-uton nilang mga problema makiangayon gyud sa kadaghanan?
Dinhi sa ato, unsa may mahitabo sa kontrobersiyal nga decorative lamppost nga wala pa gani ang summit, nangaguba na? Linawon pa ba sa mga suppliers nganong niabot sa tag halos usa ka gatos ka libo ka pesos ang matag usa ini? Nabalaka ko nga basin pagpanguli sa mga delegado balik sa ilang tagsa-tagsa ka nasud, mabutang nalang usab sa limot ang isyu. Human sa summit, mahatagan pa ba og linaw ang kontrobersiya kabahin sa mga surveillance camera ug kung nganong may bidder nga nipiyait nga wala gidawat ang iyang mga camera tungod kay wala siya mohatag sa gipangayong suborno sa taga DPWH? Human sa tigum ug pagsud sa semana sa Sinulog festival, ampingan pa ba ang mga tanom ug buwak ug mga dekorasyon nga gipamutang sa kadalanan? Human sa summit, unsay nagpaabot sa ekonomiya sa Sugbo ug sa lamesa sa matag Sugbuanon?