Sila ang mga militanteng pundok nga atong masaksihan sa kadalanan nga mukontra sa mga lakang sa gobyerno ug mosuporta kung unsay alang nila makaayo sa katawhan. Apan nadisturbo ang akong tanlag sa balitang adunay duha ka pagahimuong People's Summit dinhi sa Sugbo atol sa ASEAN Summit sa Disyembre. Ang usa ka summit pasiugdahan sa usa ka militanteng grupo samtang laing tigum usab ang pasiugdahan sa laing grupo. Giingong usa ka isyu ang saw-an, dakdakan ug buot hatagan ug solusyon sa duha ka militanteng pundok- kini mao ang dugay nang problema sa "vigilante killing" nga hangtud karon padayon pa ang pagsaka sa gidaghanon sa mga biktima.
Giingong nabalaka na og maayo ang international community nga nanalipod sa katungod sa katawhan sa ingon ug way undang nga pagsaka sa mga biktima sa pagpanglaktod sa balaod. Ug tungod kay buot sa mga nagkadaiyang nasud sa kalibutan nga mahatagan ug kahumanan ang problema, andam silang mogahin og salapi aron mahatagan og hustisya ang mga gipamatay ug ilang nahibilin nga pamilya. Ang problema nalang karon kay wala pa sila'y nakitang lehitimong pundok nga katugyanan ug kasaligan sa ilang pundo.
Gitakdang pagahimuon ang pagtuki sa maong isyu ug uban pang lakang sa gobyerno sa Pilipinas atol sa ASEAN Summit. Dili lang mga prime ministers ug libuan ka mga delegado sa ASEAN summit ang mobida atol sa upat ka adlaw nga tigum apan gipanglantaw usab ang pagsaba-saba sa mga militanteng pundok gikan pa sa nagkadaiyang parte sa kalibutan atol sa ilang People's Summit. Matud sa akong nahinabing tinubdan sa maong isyu, nag-iyahay pagpa-guwapo ang mga militanteng grupo kung kinsay tuhoan ug kasaligan sa international community aron makadawat sa pinansyal nga suporta.
Matud sa akong tinubdan, nigawas nga may mga lalis ug kasungian nga nahitabo karon tali sa mga progresibong pundok kung kinsa ang maka-una pagdani sa international community aron pagsuporta sa ilang kawsa batok sa vigilante killing. Ang nakapait kay kung giisip sa usa ka pundok nga sila ang labing katuhuan, mao usab ni ang pagtuo sa pikas. Kung nipasiatab na ang pikas nga sila ang may labing daghang partisipante gikan sa international community, mao usab ni ang gipasigarbo sa pikas grupo. Kung ang usa ka militanteng pundok miingon nga sila ang lehitimong nag-organisar sa People's summit, mao usab ni ang gipadayag sa pikas grupo.
Dili ba salikwaot paminawon nga ang maong mga militanteng grupo nga manawagan sa paghiusa, kalinaw, hustisya sa mga kabus ug dinaogdaog ug uban pang lehitimong isyu nga midisturbo sa katawhan, mao karon ang nakasinati ug kasungian. Salikwaot paminawon nga ilang tumong mao ang pagpanalipod sa mga tawo nga gidaogdaog, apan aduna diay kondisyon nga nagpasulabi sa ilang huna-huna ug panlantaw. Salikwaot paminawon nga kung kinsa pa ang grupo nga gituhuang makigkombati sa mga ordinaryo ug wa'y kapaingnan nga mga kabus, mao pa karoy nabungkag ug nabutang sa dakong peligro ang ilang panag-hiusa.
Puno ang akong panghinaot nga magmalampuson ang gitakdang People's Summit nga gitumong aron pagtuki ug pagpangita og solusyon sa giingong tinud-anay nga problema ug kondisyon sa mga kabus ug gidaogdaog. Dili unta motigbabaw ang kahakog ug kadawo sa maong mga grupo inay mopatigbabaw ang maayong tinguha alang sa kaayohan sa mga wala'y kabangkaagan. Susamang panghinaot usab ang mahitabo atol sa ASEAN Summit.