Iya kong giingnan samtang kami naniudto sa usa ka restaurant sa downtown area nga dili siya makatuo nga ang Sugbo, isip labing moderno ug progresibo nga dakbayan sa Pilipinas gawas sa Metro Manila, dangpanan diay sa hilabihan ka daghang "buang."
Dako siya'g katingala ngano nga walay aksiyon ang kagamhanan, ilabina ang Department of Social Welfare and Development, paghipos niining maong mga "buang" ngadto sa ilang angay'ng kabutangan.
Gani iyang gipanghambog ang ilang dakbayan didto sa Mindanao nga limpiyo kuno sa mga "buang" ug mga batang libudsuroy. Kini, matud pa niya, tungod sa kusog nga kampanya sa lokal nga pangagamhanan didto pagpanindot sa ilang dakbayan.
Matud sa akong higala nga aron paghinlo sa ilang lugar sa mga nagkatap nga mga "buang," ang mayor sa ilang dakbayan mimando sa pagpatipok sa mga "buang" ug ubang mga libudsuroy nianang usa ka gabii.
Niadtong tungora, miingon akong higala nga ang mga "buang" ug libudsuroy, kinsa kadaghanan mga "rugby boys," gipasakay sa mga trak de karga ug gibuhian sa layong lugar nga dili na sila makabalik pa sa dakbayan.
Ug karon, matud sa akong higala, wala nay mga "buang" ug libudsuroy didto sa ilang dakbayan gumikan kay kon aduna may makit-an, sikopon man dayon sa kagamhanan sa dakbayan ug buhian sa halayong lugar. Gani iyang gipanghambog nga ang ilang dakbayan, gawas sa grabe nga paglambo, maoy usa sa labing hinlo ug hapsay nga lugar sa Pilipinas karon.
Ako kining nahinumdoman luyo sa dakong isyu karon mahitungod sa mga "buang" nga giingong gidala sa lokal nga kagamhanan sa Sugbo ngadto sa usa ka bukiran nga barangay sa dakbayan. Hinuon kini nga kalamboan miani og mga pagbatikos batok sa kagamhanan sa dakbayan gikan sa mga nagkalainlaing sektor sa katilingban.
Gani, gikatahong mirebenta ang kapitan ug mga molupyo sa barangay diin giingong gibutangan karon sa mga "buang" sa dakbayan gumikan kay basin unya kon manghasi ang mga psychotic vagrant kanila.
Kon tinuod kini, dako nga kalapasan sa tawhanong katungod ang gibuhat sa dakbayan pagbilin sa mga psychotic vagrant didto sa kabukiran. Kon kinsang lakang kini kinahanglan nga manubag siya sa balaud nga klarong naghisgot nga kinahanglan nga hatagan og maayong kapuy-an kining klase sa mga tawo.
Angay hinuon nga mohimo og lakang ang Department of Social Welfare Services sa dakbayan pag-atiman niining mga psychotic vagrant ug mga batang libudsuroy aron dili na sila maglatagaw.
Klaro nga hugaw sa panan-aw sa mga bisita ang presensiya sa mga psychotic vagrant ug mga batang libudsuroy nga nagkatap sa dakbayan, ilabina sa downtown area. Unsa kahay ikaingon sa atong mga bisita kun ilang makita nga walay aksiyon nga gihimo sa kagamhanan sa dakbayan pag-atiman niining klase sa mga tawo.
Bitaw, bisan asang lugara sa Pilipinas na ako napadpad apan dire lamang sa Sugbo ako nakakita og hilabihan ka daghang psychotic vagrants ug mga batang libudsuroy sa kadalanan kinsa wala gayud hatagi og pagtagad sa kagamhanan sa dakbayan.
Usa ka primyadong lugar ang Sugbo sa nasud ug angay lamang nga makaamgo atong mga lideres nga ang kalimpiyo maoy usa sa nag-unang kriterya alang sa mga turista pagduaw sa usa ka lugar. Ug kinsay turista ang ganahan moduaw sa dakbayan, ilabina sa downtown area, kon maoy mosugat sa ilang panan-aw ang mga nagkalago nga mga psychotic vagrant ug mga batang libudsuroy?
(Ipadala inyong reaksiyon sa lpmalicay@thefreeman.com.ph)