Siguridad, sigurado?

Unsa ba kaluwas ang Sugbo gikan sa mga 'kidnap for ransom group'? Unsa ba ka sigurado ang mga Sugbuanon nga dili malutsan sa terorismo ug sa mga tawong may dautang motibo sa seguridad sa matag usa?

Makakugang ang pagkasikop nila ni Jessie ug Ronald Pepino, Richard Orayan ug Crisologo Puson su'd sa Mactan Cebu International Airport niadtong Marso 5. Ang upat nasikop dala ang mga tag-as nga kalibre sa armas, mga bala, ug nagkadaiyang 'identification cards'. Ang pangutana sa publiko nganong sayon rang nakasu'd sa tugpahanan ang upat.

Dakong kwestyon sa miaging semana kun unsa ang motibo sa upat ka mga suspek sa ilang pagsu'd sa tugpahanan dala ang mga 'high powered fire-arms'. Tungod kay dili motingog dihang gipangutana sa media ug sa taga airport police nga nakadakop sa grupo, wala hingpit nga matubag ang dakong pangutana unsa ang tumong sa grupo dinhi sa Sugbo. Salamat sa impormasyon nga gihatag sa Citizen Against Crime and Corruption ug nahatagan og nawong ang upat ka mga personalidad. Positibong giila ang mga suspek nga sakop sa 'Waray-waray kidnap and robbery gang' -- ang ilegal nga grupo nga nabantog sa kaulohan tungod sa ilang ilegal nga mga operasyon ug may mga kaso didto sa Manila ug sa Cavite. Ang grupong gipangita sa balaod tungod sa nagpatongpatong nga mga kaso, nakaabot na sa Sugbo ug nakasud pa sa airport premises'.

Dili ko eksperto sa balaod ug kun nganong kasong 'usurpation of authority' lang ang gisang-at batok sa upat ka suspek. Apan buot nakong tutokan ang labing mahinungdanong isyu -- ang siguridad sa tugpahanan, ang siguridad sa Sugbo. Siyam ka buwan sa dili pa ang gipangandamang 'Association of Southeast Asian Nations Summit sa Disyembre, nahitabo ang maong insidente. Usa kini ka dakong problema nga angayang tutokan. Kun sayon rang nakasu'd ang upat sa tugpahanan, sakay sa ilang awto ug nagdala og mga armas, wa'y rason nga dili makasu'd ang ubang mga tawo nga may dautang motibo ug hulga sab sa siguridad.

Sa positibong punto, mas maayo nang nahitabo ang pagsu'd sa 'kidnap for ransom group' aron karon palang daan mapahinumdoman na ang otoridad unsa'y angay buhaton sa labing importanteng anggulo sa preparasyon alang sa usa ka dakong panagtagpo sa mga 'international leaders'. Ug kun ibaliwala lang sa mga hingtungdang otoridad ang pagkasikop sa upat ug ang implikasyon ini sa siguridad sa Sugbo, sama rang gibutang sa peligro ang tibuok Sugbo ug ang lig-ong ekonomiya.

Sa hayag nga punto sa isyu, kun nakahatag og mensahe ang maong hitabo sa ubang mga grupong may dautang motibo sa Sugbo, lanog usab nga mensahe ang hatud ini sa otoridad ug sa tanang mga tawo nga may pagpakabana pa sa palibot.

* * *

Human sa usa ka tuig, wa' pa gihapo'y nakab-ot nga hustisya ang mga taga Barangay San Jose, Mabini, Bohol human mahilo ug mamatay sa matud pa, ilang giingong gikaong maruya. Puno gihapon sa pagbangutan, kalagot ug pagmahay ang mga ginikanan sa 27 ka mga bata nga nakalas sa trahedya. Apan atubangan sa lubnganan sa ilang mga anak, ilang gisaad nga ila pang doblehon ang paningkamot sa ilang mga umahan alang sa mas dakong ani aron makabayad sa mas banggiitang abogado nga mohupot sa ilang kaso. Ang singgit sa hustisya sa mga kabus, lanog nga nabati sa sementeryo sa Barangay San Jose.

Dili na bag-o ang kawsa alang sa hustisya sa mga tawo labi na sa mga kabus nga sama sa mga taga San Jose. Human sa usa ka tuig, mas nagkahanap ang ilang pagsalig nga hingpit nilang makab-ot ang hustisya aron mahatagan ug hingpit sab nga pagpahuway ang kalag sa ilang mga anak.

Sama sa mga taga San Jose, daghan pa ang nangayo'g hustisya sulod sa dugay nang katuigan. Ug kun kanus-a man mahatagan og patas ug makatarunganong pagtratar ang mga sama sa mga taga San Jose, wa' pa moabot ang tukmang panahon.