Disiplina kinahanglan

Minunot sa pag-uswag sa panahon ang kultura sa pinatyanay. Dili lang sa gawas sa nasud kay bisan dinhi sa Pilipinas, daw sayon na kaayong tumbahon ang tawo.

Ang Pilipinas giisip gani nga "most dangerous country" ikomparar sa Iraq alang sa mga sakop sa media tungod sa kadaghan nang brodkaster, reporter ug editor nga gipamatay dinhi.

Karong bag-o, Sugboanong miyembro sa hudikatura ang gitumba. Gituohan nga ang paghupot ni Pasay City RTC Judge Henrick Gingoyon sa mga kontrobersiyal nga kaso sama sa Philippine International Air Terminal Corporation (PIATCO). Niining kasoha, isog kaayo si Gingoyon nga mimando sa gobyerno sa pagbayad og P3 bilyones ngadto sa Piatco tungod sa pagtukod niini sa Ninoy Aquino International Airport 3.

Naglibog na gani ko nganong daw wala masiging-siging ang Philippine National Police (PNP). Ang atong kapolisan "equipped" og mga kagamitan ug dili kabasta-bastaan sa kapabilidad sa natad sa imbestigasyon. Ang problema kay wala masustenir ang integridad nga gikinahanglan aron mogamot ang pagsalig sa mga tawo ngadto kanila ug sa ilang tinarbahoan.

Dinhi lang sa Cebu City, 110 na ka mga tawo ang gitumba niining vigilantes.

Pero wala gyud magsilbe ang kahambugero sa kapolisan.

Bisan usa ka vigilante wala gyuy nadakpan.

Mao man bitaw nay rason nganong ang mga tawo magtuo nga mga polis ra kanang mga vigilante o mga tawo sa kapolisan nga gibuhi sa ilang departamento aron moabag kanila pagpatunhaw sa kalinaw, sa linuog man nga paagi.

Kay mismo si Mayor Tomas Osmeña daw ibayaw sa langit sa kalipay kun may itumba ang vigilantes.

Kun walay alibyo kining sunodsunod nga pagpamatay sa mga sakop sa media, mga huwes, ug uban pang kontrobersiyal nga mga tawo motunhay ang kultura sa pagpamatay ug mamahimo na hinuong tipik sa paglambo sa komunidad.

Kanus-a pa man kita molihok pagpakigbatok niini? Unya na og miyembro sa atong pamilya ang itumba?

* * *

SUMMIT. Nagduda ko nga tipik sa pagpangandam sa siyudad sa Sugbo sa umaabot nga ASEAN Summit sa Disyembre ang paghingilin sa mga sidewalk vendors, ilabi na sa mga fruit vendors ug mga souvenir vendors diha sa Magellan's Cross.

Naka-apas ko sa hunahuna sa siyudad. Kun unya pa nila sugdan sa paghingilin ang mga vendors, kuyaw maabtan sa summit ang kagubot, sama niadtong paghingilin sa mga sidewalk vendors sa Basilica Minore del Sto. Niño sa Osmeña Boulevard nga dugay kaayong nahuman ang isyu ug dugay kaayong nahilot ang panagbangi tali sa asosasyon sa mga vendors ug ni Tomas.

Maayo man ang tuyo sa siyudad sa ilang mga lakang batok sa mga vendors, kay aron hapsay ang siyudad ini'g abot sa mga bisita. Kini hinuon nga lakang masawayan sa mga sosyolohista tungod kay pakitang-tao lang ang pagpanglimpyo ug pagpahapsay sa siyudad, wala gani "event" bahala na pud ang siyudad og unsay hitsura.

Manglimpyo man tuod, pero para sa mga bisita. Ang luoy mao ang mga vendors.

Busa, maayong hunahunaon usab nato ang mga vendors kun unsay mahitabo nila kun putlan sila og kapanginabuhian. Trabaho ra ba sa kagamhanan ang pag-abag sa ilang negosyo aron mabuhi ug makakaon sa matag adlaw, ug ang pagpahiluna kanila asa sila makapaninda.

Nindot unta kanang programa sa siyudad sama nianang Sinulog bazaar, apan kinsa man pud tawon nga sidewalk vendor ang maka-abang og P30 mil?

Dili na angayang hunahunaon pa kanang atong mga bisita nga mga heads of states ug ilang mga staff kay bisan unsaon makakaon kana bisan kanapulo pa sa usa ka adlaw.

Kanang mga vendors nga panghinginlan naglisud na gani kana sa pagpalit og mongos ug bulad kay kulang ilang kita, ug naglisud na gani kana sila sa pagpa-eskuwela sa pampubliko nga tunghaan sa ilang mga anak kay walay ma-bawon.

Hala, kamo diha sa City Hall, timbangtimbanga usab intawon ninyo nang inyong mga desisyon. Wala bay pobreng Sugboanon ang ma-kulban sa kaldero bugti nianang mga adunahan nga mga bisita atol unya sa Summit.

Dili ko moingon nga isakripisyo na lang usab nato silang mga bisita sa Summit kay makatabang man usab kana sa Sugbo sa natad sa turismo, komersiyo ug makahatag og goodwill dili lang sa Cebu kun dili lukop Pilipinas.

Ang ako lang, "half-way" ba. Dili sab kay lagi dunay Summit, pagutman na lang nato ang vendors pinaagi sa paghingilin nila sa ilang puwesto unya walay ihatag nga relocation site asa sila makapaninda.

* * *

BADLUNGON. Dili man pud nato mabasol ang City Hall kun manghingilin sila og sidewalk vendors.

Kini man pud atong mga sidewalk vendors wala gyuy disiplina kay dili makamaong manglimpyo sa ilang palibot ug mao pa hinuoy mag-una-una sa paghugaw-hugaw.

Sa ubang mga nasud bitaw sama sa Thailand, India ug Malaysia, ang flea market man diin makit-an ang gipangladlad nga mga produkto daplin sa karsada gihimo man nga tourist attraction kay limpyo man ang pagkalatag sa ilang mga baligya. Dinhi sa ato, mag-iyahay lang og hugawhugaw ug maglumba sa pagpakita sa kawalay disiplina. Mag-usab ta!