Republic Act 1379

Angay natong pagakpakan ang kadagkoan sa Ombudsman-Visayas, sila si deputy Ombudsman Primo Miro ug Director Virginia Palanca-Santiago, kay hinay-hinay na sila nga mihimo'g lakang aron masakmit pabor sa kagamhanan ang mga kabtangan sa mga opisyal nga gitoohang naangkon sa illegal nga paagi.

Dugay na kaayo nako nga gidiskutir kining isyu sa kapakyas pagpatuman sa Republic Act 1379, apan panagsa ra kita nga makadungog niining maong balita nga ang kagamhanan mihimo'g lakang aron masakmit ang mga kabtangan nga posibleng nakuha sa mga opisyal ug kawani sa gobyerno sa illegal nga paagi.

Si Nieto Racho nga nagsilbi pagka revenue district officer sa BIR diha sa Talisay sa wala pa siya matudlo nga hepe sa BIR-7 special investigation division, gipasakaan og kaso sa Ombudsman kay namatud-an nga nakaangkon og katigayonan nga dili tukma kon ibasi sa iyang sweldo.

Tiaw mo, giangkon ni Racho sa iyang statements of assets and liabilities nga gisumiter sa Ombudsman, nga kaniadtong Disyembre 31, 1999, siya ug ang iyang asawa duna lang kuno'y P15,000 nga kwarta sa bangko.

Apan nakapanglingo-lingo ang mga imbistigador sa Ombudsman pagkakuha nila og certification gikan sa Metropolitan Bank & Trust Company-Cebu sa Tabunok, nga ang magtiayon nga Nieto Racho ug ang iyang asawa nga si Lourdes Racho, duna diay deposito nga P2,932,896.

Ang kadagkoan sa Philippine Commercial International Bank sa Magallanes mipahibalo usab sa Ombudsman nga si Racho dunay deposito kanila nga P1,228,702. Kini samtang ang Bank of the Philippine Islands sa General Maxilom avenue mitaho nga si Racho may deposito usab kanila nga P1,632,282.

Sa iyang statements of assets and liabilities kaniadtong 1998, si Racho mibutyag nga ang iyang sweldo sa usa ka tuig moabot ra og P220,093.

Kon kwentahon ang tanang kwarta ni Racho sa tulo ka bangko, miabot kini og subra sa lima ka milyon ka pesos. Diin kaha gikan ang maong salapi?

Buyno, dili maayong tibuk-on dayon nato ang atong huna-huna nga si Racho nakahimo gayod og pagpangilkil. Manubag pa siya niini sa hukmanan kay aron dili masakmit ang iyang katigayonan.

Apan wala malilong kanato ang mga report nga daghang mga opisyal sa BIR nga mikalit sa pagka-dato tungod sa mga illegal nga kalihukan. Bisan og dili kita motoo dayon nga ingon niini si Racho, apan dili malikayan nga magduda kita.

Ang balaod nagkanayon nga kon masuta gani nga ang usa ka opisyal ug kawani sa kagamhanan makaangkon og katigayonan nga subra ra sa iyang kinitaan, mahimo kining basihanan nga ang maong katigayonan naangkon sa illegal nga paagi.

Ang balaod naglatid nga sakmiton gayod kini sa kagamhanan. Sa bahin ni Racho, ang iyang depensa mao nga ang iya kunong mga igsoon nagtampo-tampo og kwarta aron ilang gamiton nga negosyo ug gipadeposito kini sa iyang ngalan.

Apan gikataw-an ra kini sa Ombudsman. Abi ninyo og ngano? Diha sa Statements of Assets and Liabilities, dunay kabahin nga ipadeklarar ang koneksyon sa usa ka opisyal og kawani sa lainlaing mga negosyo. Nganong wala man kini buhata ni Racho?

Maayo unta og kining maong kaso ni Racho mahimong sumbanan sa mga kawani diha sa BIR ug diha sa Bureau of Customs. Kadtong mga nalambigit og binuang, hunong na kamo.