Raket sa pabuto

Dunay bag-ong raket sa industriya sa pabuto sa Lapu-Lapu City nga nakabiktima di lang sa mga tighimo og pabuto sa Barangay Babag kon dili apil na sa mga konsumidor sa ilang mga produkto: Loan sharks nga mopahuwam og kuwarta ngadto sa gagmay'ng mga tighimo og pabuto nga pabayran og pabuto nga balor og doble sa kantidad nga giutang.

Di kay kana ra. Gawas nga ang usa ka tighimo og pabuto nga pahuwamon og P5,000 kinahanglang mobayad og pabuto nga balor og P10,000, ang loan shark pa gyoy magbuot pilay presyo sa pabuto nga ilang ibayad. Ug kasagaran, ang presyo nga ilang ibungat ubos kaayo nga di mahitabong makabayad ang pobreng tighimo og pabuto, maong garantisado nga, inay makaginansiya, malubong siya sa mas dako pang utang.

Ang laing implikasyon di maayong balita para sa mga mamalit sa mga pabuto: Tungod sa kabarato sa presyo, ang utangan nga tighimo og pabuto mo-baratilyo sab sa iyang mga sangkap ug manglaktod sa proseso. Demalas nang daan kon lasawon ang pulbora sa pabuto, mas demalas kon ang mahimong pabuto, inay makalingaw, makapatay na hinuon sa mga magpabuto.

* * *

Gibanabana nga 70% sa mga molupyo ang nahilambigit sa industriya sa pabuto sa Babag, ang giilang ulohan sa pabuto sa Sugbo ug Kabisay-an. Sa record sa kapolisan, tulo ray lisensiyado nga tighimo og pabuto, silang Julian Pungasi, Nestor Ymbong ug Mario Avila. Klaro nga kolorum ug ilegal ang operasyon sa kinabag-an.

Pero nganong di man sila mabadlong? Ang kapolisan ug kabomberohan niangkon nga mora silang nagduwa og tagutago. Kon magpatrolya sila, way manghimo ug tak-om ang kasilinganan.

Inigtalikod nila, mobuylo ang di na tago nga operasyon nga samtang maoy gikabuhian sa kinabag-an mao say gikamatyan sa way kinutobang listahan sa mga biktima. Ang mga opisyal mismo sa barangay niangkon nga di mahunong ang kalapasan hangtod nga katanyagan ang mga molupyo og mas luwas nga alternatibong panginabuhi.

* * *

Nagkauyon silang Ymbong ug Pungasi sa ilang pagtambong sa Kapamilya Media Forum nga di na kinahanglang pangitaan og alternatibong panginabuhi ang mga molupyo sa Babag. Kay kon suportahan lang sa lokal ug nasudnong gobyerno, ang negosyo sa pabuto mahimong mapalambo ngadto sa usa ka multi-milyones pesos nga balor sa industriya, sama sa ubang kanasuran.

Si Pungasi nga maoy consultant ni Lapu-Lapu City Mayor Arturo Radaza para sa pabuto nisaad nga tungod sa labing uwahing trahedya nga nakabiktima sa Pamilyang Bontilao sa Sitio Radar, iyang isugyot ang tinud-anay'ng paghiusa sa tanang tighimo og pabuto sa Babag aron nga maghiusa sila, inay nga magbinirahay, sa pagpalambo sa industriya.

Apil sa gisugyot nilang Ymbong ug Pungasi mao ang paglusad og tarung nga pagbansaybansay sa mga tighimo ug pagamit sa lapad nga bakanteng mga luna sa Babag nga himoanan sa mga pabuto.

* * *

Email: [email protected]