Maayo nga balaudnon

Kuwang ko og pagtoo nga ang mayor sa lungsod sa Bogo nalambigit sa pagpanulis sa bangko didto sa maong dapit sayo karong buwana.

Ang argumento niini mao nga ang usa ka mayor imposible nga maghimo og dautan nga makadaut na hinoon sa iyang lungsud.

Ang rason nga ang pipila sa miangkong mga tulisan bata-bata kuno ni mayor Celestino Martinez III, dili usa ka basihanan nga ang mayor nalambigit na sa maong tulis.

Nasayod ko nga ang lungsod sa Bogo pinangga kaayo sa mga Martinez ug imposible nga ila kining dauton ang dungog. Labaw na nga dili ko motoo nga si mayor Martinez molambigit sa iyang kaugalingon sa pagpanulis.

Bisan wala pa gayod kami magkita personal og si mayor Martinez, apan kuwang g'yod ko og pagtoo sa mga pasangil karon nga mitumaw kaniya. Taga Bogo ko, apan dili kami suod og ang mga Martinez.

Ang iyang amahan nga si Junnie Martinez, unang midumala sa Bogo isip mayor dihang buhi pa ang Nacionalista Party nga maoy una niyang gisandigan.

Ikaduhang rason nga dili ko motoo nga naapil si mayor Martinez sa pagpanulis mao nga wala gayod mosulti ang bisan kinsa sa mga akusado mahitungod sa maong pasangil.

* * *

Angay g'yod nga aprobahan dayon ang balaudnon nga gipasaka sa Kongreso - nga kon mahimo na kining balaod - mapasakaan na og kaso kadtong mga agawon nga dili mohatag og tukma nga sweldo sa ilang mga empleyado.

Sigurado ko nga ang mga kawani sa mga pribadong sektor mangalipay gayod niining maong balaudnon. Nasayod ko nga daghan kaayo nga mga magpapatigayon ang wala g'yod mohatag og tukmang sweldo sa ilang mga kawani.

Mailhan man kaayo. Kanang mga tindahan nga pwerte ka mingaw og walay namalit apan daghan kaayo og mga tindera, usa kana sa milapas sa lagda sa Labor Code of the Philippines.

Apan sa kalungsuran, dunay mga hacienda nga moabot gani og subra sa usa ka gatus ang mga trabahador apan wala gihapon kini mohatag og tukmang sweldo. Luoy kaayo ang maong mga trabahador.

Ang sagad kanila gisweldohan lang og P50 ngadto sa P60 ang adlaw. Sa ato pa, kon mopalit sila og bugas-humay, duha ra ka kilo ang mapalit sa usa ka adlaw, dili na sila makapalit pa og sud-an.

Kini maoy rason nga pabor ko nga dunay balaod nga mosilot sa mga agawon nga silotan sila kon mamatud-an nga wala mohatag og tukmang sweldo sa ilang mga trabahante.

Apan unsa sa'y epekto kon ipatuman na g'yod ang paghatag og tukmang sweldo sa mga trabahador? Sigurado ko nga kon may balaod na nga hingpit nga ipatuman, daghang mga agawon ang manira sa ilang negosyo kay dili na makaabot pagsweldo basi sa gilatid sa minimum wage law.

Kon dili man gani kini manira, sigurado ko nga moiban kini sa gidaghanon sa ilang mga kawani. Sa ato pa, modaghan na usab ang gidaghanon sa mga walay trabaho.

Mao bitaw kini ang rason nga daghang mga trabahador karon nga modawat na lang og gagmay'ng sweldo kay sa wala sila'y trabaho.

Kon ako pa hinoo'y agawon, hatagan nako og tukmang sweldo ang akong mga trabahador apan estrikto usab nako nga ipatuman ang balaod niadtong dili magtinarong.