Gipalabing sobra kay sa kuwang

Ang kalibotanong alarma sa Omicron nanukad sa kapakyas sa kanasuran pagsagang sa iyang gisundan nga Delta variant. Nitagam sila nga ang pagkarakara uwahi na, nisulbong nang mga kaso sa Delta, niawas nang mga ospital ug namatay nang mga biktima. Way nasud nga mosugot nga kapasanginlan nga maabtikan na sab.

Maong bisan sa kakuwang pa sa kasayuran, nagsunudsunod ang mga nasud paghimo og mga lakang tungod sa kabalaka nga mas mananakod ug mas makamatay ang Omicron kay sa Delta --apil nang pag-ban dayon sa flights gikan sa mga nasud sa habagatang Africa.

 * * *

Nasobrahan ra bang mga panagang sa kanasuran? Nga bisan ang Pilipinas, usa sa iwit nga nipahamtang og travel ban batok sa China sa pag-ulbo sa pandemya dul-an sa duha ka tuig nang nilabay, paspas nang nilihok?

Nitiyabaw ang South Africa nga gisilotan ang ilang kamatinud-anon pagpahibawo dayon sa ilang nakit-ang bag-ong variant. Niingon ang World Health Organization (WHO) nga wa pa kinahanglana ang travel bans. Pero nipasidaan sang mga eksperto nga uwahi nang pag-ban sa flights kay tanang timaan nagmatuod nga hagbay rang nakakatap ang Omicron sa nagkalainlaing kanasuran.

 * * *

Gikahadlokan pag-ayo ang Omicron tungod sa kadaghan ug katalagsaon sa iyang mutations --50 sa kataposang ihap, mas daghan kay sa Delta ug ubang variants. Maabtan pa hinuon og pila ka semana una mahingpit ang mga pagtuon kon tinuod bang:

• Mas mananakod ug mas makamatay kay sa Delta;

• Makalikay sa mga bakuna ug mga tambal sa COVID-19; ug

• Samtang nakit-an gihapon sa PCR tests, mahimong di na mabantayan sa antigen ug ubang rapid tests.

 * * *

Sa kasamtangan nanira nang Israel sa tanang langyaw nga mga bisita sa mosunod nga 14 ka adlaw; natanggong nang mga pasahero ug nakanselar na sang mga flights; nitibugsok na sang stock markets apil nang presyo sa lana tungod sa kahadlok sa lockdowns ug paghagsa na sab sa kalibotanong ekonomiya.

Bisan sa sukwahi nga tambag sa WHO, nagkauyon ang mga nasud nga mas maayo pang masayop sa sobrang panagang kay sa kuwang nga pangandam. Hinaot nga ipasikad na sa siyensiya ug di matamata lang ang mosunod nilang mga lakang. Kay ang retiradong mga heneral sa Pilipinas nibanhaw sa taphaw nilang rekomendasyon --ipamugos na sang face shields.