Ikyas sa super typhoon
Makalikay na sang Pilipinas sa laing bangis nga bagyo. Ang super typhoon nga si Soudelor nga nganlan og Hanna kon mosud na sa Philippine Area of Responsibility karong adlawa, Miyerkules, di motugpa sa yuta. Iyang puntirya mao ang Japan, Taiwan ug China human gikusukuso ang Northern Marianas.
Angay tang moginhawa og luag. Kay mas kusog pa si Hanna kay sa bagyong Yolanda nga niggusbat sa amihanang Sugbo ug silangang Kabisay-an dul-an sa duha ka tuig nang nilabay. Sa labing uwahing sukod sa Joint Typhoon Warning Center (JTWC) sa Estados Unidos naghagiyos na sa gikusgong 354 ka kilometro matag oras. Gideklarar na sa mga eskperto si Hanna nga maoy labing kusog nga bagyo sa 2015.
***
Natinuod ang pasidaan sa meteorologists sa Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration ug ubang kanasuran: Nga ang nagpadayon nga El Niño maka-iban sa gidaghanon (inay sa naandang 20 mahimong 15 ngadto sa 18 na lang) apan makapasamot sa gikusgon sa mga bagyo karong tuiga.
Mas kusog kay sa naandan ang mga bagyo nga nakasud sa Pilipinas karong tuiga. Maayo na lang kay sama ni Hanna kasagaran sa nangaging mga bagyo nisubay lang sa kadagatan ug wa motugpa sa yuta. Busa igo lang nibubo og daghang uwan, nipakusog sa habagat ug nipadagko sa bawod. Gawas sa pagkalangay sa mga biyahe sa mga barko sa Sugbo ug kasilinganang lalawigan wa makamugna og mas lapad nga kadaot sa yuta.
***
Hangpon sa mga Sugbuanon ug mga Bisaya ang kusog nga uwan nga gitakdang ihuwad ni Hanna sa mosunod nga mga adlaw. Nitidlom ang temperatura sa niaging mga adlaw tungod sa panag-abot sa bugnaw ug init nga hangin. Gipaabot nga mas mohupay pa gyod ang atong kaalimuot inig labay ni Hanna.
Nangagpas ang kadagkoan sa PAGASA human sa uwan niadtong Hunyo mag-uga nang Sugbo sa Hulyo ug Agosto. Ug samotan pa gyod sa pag-abot sa labing bangis nga bahin sa El Niño karong Septiyembre. Hinaot nga nasayop sang ilang banabana sa kapintas ug lahutay sa huwaw.
***
Apan ang padayong pag-uwan nga nisangpot sa pagbaha sa nagkalainlaing bahin sa Metro Cebu, ang nahimutangan sa kinabag-an sa populasyon sa Sugbo ug Kabisay-an, hinaot nga di makadasig sa mga molupyo sa pagkumpiyansa na sab.
Angayng ipadayon ang pagdaginot sa tubig ug ang pagsawod sa uwan. Aron mahimo tang mas andam kon mahinayon ang mas grabeng ting-init hangtod sa Marso sa sunod tuig. Di nato matigom ug matipigan ang tanang uwan. Apan makatabang sa pag-iban sa atong konsumo. Nga makatabang pagpreserbar sa mga tinubdan sa Metro Cebu Water District nga maoy labing unang mohubas kon mohunong na ang uwan ug mobanos na sang grabeng kainit.
- Latest
