Konsumidor maoy hawod

May sukaranan ang tiyabaw sa mga konsumidor sa pagsige og saka sa presyo sa bugas humay sa kamerkadohan sa Sugbo ug ubang bahin sa Central Visayas. Kay sukwahi sa pasalig sa mga buhatan sa gobyerno nga way uminto sa bugas, nasaksihan sa mga konsumidor ang P2 pataas nga pagsaka sa presyo sa matag kilo sa bugas matag semana.

Apan unsa may dag-anan sa mga konsumidor? Way price control sa bugas busa way makapugong sa mga negosyante pagpaburot sa ilang ginansiya. Gawas nga nagpasahay ang mga buhatan sa gobyerno sa responsibilidad sa pagpanalipod sa mga konsumidor sa pagpahimus sa mga negosyante sa naandan nga pagnihit sa suplay ning bahina sa tuig.

***

Napulos panghunaw ang mga buhatan sa gobyerno sa batakan nga gimbuhaton pagsusi sa presyo sa bugas humay. Ang Department of Trade and Industry (DTI) nanghunaw nga di ilang trabaho ang monitoring sa presyo sa bugas. Department of Agriculture (DA) ang gitahasan pagbantay sa presyo sa bugas humay.

Gipahibawo ko sa usa ka opisyal sa National Food Authority (NFA) nga may monitoring sila sa presyo sa bugas humay sa kamerkadohan. Nga maoy gipasikaran sa ilang pasalig nga wa mosaka ang presyo. Nipasalig siya sa niaging semana nga mohatag nako og kopya sa ilang price monitoring. Nagpaabot pa ko hangtod karon.

***

Nanghunaw na hinuong daan ang NFA nga wa silay klarong kasayuran pila ka sakong bugas ang mosud ug mogawas sa Sugbo. Bugtong nilang nahibaw-an nga kapin sa 20,000 ka sakong bugas humay ang makonsumo sa mga Sugbuanon matag adlaw.

Ilang lusot mao nga ang Sugbo maoy transshipment point sa bugas humay gikan ug ngadto sa nagkalainlaing mga tinubdan ug mga destinasyon. Daghang sinakong bugas nga mosud dinhi aron lang ipasa ngadto sa kasilinganang mga lalawigan. Ambot kinsa ray mailad sa NFA nga imposible ang pagsusi sa imbentaryo bisan pila pa ka toneladang bugas ang mosud ug mogawas dinhi sa ato.

***

Di hinuon inutil ang mga konsumidor. Bisan way price control kapugngan nila ang mga negosyante sa pagpaburot pag-ayo sa ilang ginansiya. May dag-anan sila bisan sa pag-angkon sa kadagkoan sa NFA nga di nila kapugngan ang mga negosyante pagmugna og artipisyal nga kanihit sa suplay pinaagi sa pagtago sa imbentaryo sa ilang mga bodega ug di nila mapugngan ang pagsaka sa presyo kay moabot lang og 10% sa merkado ang NFA rice.

Kapanalipdan sa mga konsumidor ang ilang katungod kon di na mangiyugpos paghuwat sa di moabot nga proteksiyon gikan sa gobyerno. Angayng hingusgan sa mga konsumidor ang matinud-anong pagsubay sa presyo aron di na makapatuyang og pamakak ang DTI, DA ug NFA. Gawas nga ang mapahimuslanong mga negosyante maoy unang mokurog kon magpakabana ug magkahiusa ang mga konsumidor.

***

Email: [email protected]