15 anyos nang sugyot

15 ka tuig ang nilabay, ang suliran sa sidewalk vending maoy sentro sa usa ka kalibotanong tigom. Mga eksperto sa nagkalainlaing natad nituki sa gamot nga hinungdan ug sa kalapad sa suliran sa pagpamaligya sa kadalanan. Niumol sab sila og mga sugyot paglakip, di paggukod, sa sidewalk vendors pagpalambo sa kalibotanong ekonomiya.

15 ka tuig human sa kalibotanong tigom sa Bellagio, Italya, ang suliran sa sidewalk vendors nagpabilin nga dakong labad sa ulo sa lokal ug nasudnong kagamhanan di lang sa Sugbo ug Pilipinas kon dili apil na sa Los Angeles, California ug ubang bahin sa Estados Unidos ug sa dagkong dakbayan ug kanasuran sa Uropa.

* * *

Aron pagpahinumdom sa tanang hingtungdan, gipangahasan nako paghubad sa Binisaya ang mubo nga "Bellagio International Declarations" alang sa street vendors nga naumol niadtong Nobyembre 23, 1995. Ang unang bahin nisuway pagpintal sa kalibotanong suliran:

Sa paspas nga pagtubo sa dagkong mga dakbayan nikatap ang kabos nga mga mamaligyaay sa kadalanan, apil nang mga bata;

Tungod sa kakabos, ka way trabaho ug pinugos nga pagbalhin og pinuy-anan, bisan sa mapuslanong pangalagad nga ilang nahatag sa katilingban, gitan-aw sila nga babag sa pagpalambo sa mga dakbayan ug kalungsoran;

Ang mga mamaligyaay sa kadalanan gipaubos sa makanunayong panaugdaog sa lokal nga mga opisyal ug gihasi sa nagkalainlaing mga paagi nga nisangpot sa kaguliyang, pagkawa sa ilang kabtangan ug pagkaalkanse sa ilang puhonan; ug

Wa pay naumol nga klarong lagda nga nihaom sa panginahanglan sa mga mamaligyaay sa kadalanan sa tibuok kalibotan.

* * *

Ang ikaduhang bahin sa "Bellagio Declaration" niawhag sa pag-umol og nasudnong lagda alang sa mga mamaligyaay sa kadalanan pinaagi sa paghimo nilang kabahin sa mas lapad nga tigbayon pagpalambo sa ilang panginabuhi, pinasikad sa mosunod:

Paghatag sa mga mamaligyaay sa kadalanan og legal nga kahimtang pinaagi sa pagluwat og mga lisensiya, pag-umol og mga balaod ug paghatag og tukmang mga luna nga kabaligyaan;

Paghatag og legal nga katungod sa paggamit sa tukma ug bakanteng mga luna ug pagpanalipod ug pagpalapad sa panginabuhi sa mga mamaligyaay;

Paghimo sa mga mamaligyaay sa kadalanan nga kabahin sa mga laraw sa urban development pinaagi sa pag-isip nilang tipik sa urban distribution system;

Pagluwat og mga lagda alang sa dugang mga pangalagad sa lokal nga mga ang-ang;

Pagpalambo sa paghugpong ug pagdisiplina sa mga mamaligyaay sa ilang kaugalingon;

Pagtukod og mga komitiba nga apilan sa mga mamaligyaay, NGOs, lokal nga mga opisyal, kapolisan ug ubang sektor;

Pagtanyag sa mga mamaligyaay og paagi pagpahimus sa credit ug financial services;

Pagtabang sa mga mamaligyaay atol sa mga katalagman; ug

Pagpalambo sa mas maayong ugma sa mga bata ug sa mga may kakulian sa panglawas nga mamaligyaay sa kadalanan. 

* * *

Email: [email protected].