Kadlawon. Liwas sa pasko. Samtang nagpaabot og kasakyan paingon sa sibyaanan alang sa akong tulomanon sa radyo, nakalingi ko’g duha ka gagmayng bata nga maayong pagkahinanok sa daplin sa dan. Nangligdas sila sa sementadong sawog sa ganghaan sa usa ka gamayng tindahan. Way banig, Way habol. Way bisan usa sa mga lumalabay, apil na ko, nga nisusi sa ilang kahimtang.
Way polis sa duol. Ni barangay tanod. Bisan kaminero na lang. Asa man dapit ang barangay hall? Unsa kahay dagway sa desk officer kon moadto ko sa presinto ug magpakitabang pag-atiman sa duha ka bata? Makatabang kaha kon mangabli nang DSWD? Sa kadaghan sa wa matubag nga mga pangutana, nisakay ko sa PUJ nga nihunong sa akong tungod.
* * *
Unsa na may nahitabo nato isip katawhan ug katilingban? Nganong sayon na lang alang nato ang paglingiw gikan sa gagmayng mga bata nga nagbad-ay sa kadalanan? Nganong kasarangan na lang nga mosimang kon may makasugat nga mga naglago nga mangayo’g tabang, aron nga di makasingo sa ilang kalang-og ug di mahasol nga di makatabang?
Gisigehan nako’g am-am ang akong kaugalingon nga naapikhan lang tong duha ka bata pagpauli apan may mga ginikanan pang kadangpan inig mata. O tingali naa ra sila magpuyo sa duol. Pag-abot sa sibyaanan, namalihug ko sa kapolisan. Wa nang duha ka bata dihang ilang gipaadtoan.
* * *
Ang kahaw-ang nga akong gibati nisamot dihang nahinumdom sa kadali nakong makabalibad sa mga tigpaminaw nga way buhatan sa kagamhanan nga makatutok pag-atiman sa mga naglibud-suroy sa kadalanan, madagko o mabata man, tarung o naliso mang pangisip: Ang DSWD mobalibad nga wa silay luna, ang mga polis labaw pa ug bisan ang Psychiatric Ward sa VSMMC labihan nang punoa.
Maong giisip na lang nato nga kabahin sa naandang inadlawng kalihokan ang atong pag-agi ug paglingiw sa atong mga isigka tawo nga manghigda sa aseras, naghubo na ganing uban, bisan gagmayng mga bata ug bisan klarong masakiton kay wa tay kadangpan, gawas nga di gustong mahasol sa atong mga panginabuhi.
* * *
Kanus-a man nagsugod ang atong pagsalikway sa pagpakabana? Nganong hingpit na mang nitahan sa atong kainutil? Gipul-an na ba ta og awhag sa kagamhanan pagtuman sa labing batakan nilang gimbuhaton pag-atiman sa katawhan—bisan unsa nila kagamay, kakabos ug kabaho? Daghan na ba lang gyong napasagdan natong katawhan nga di na ta gustong maugtas nga maghunahuna unsaon sila pag-atiman?
Sa niaging Asean Summit, gihakot sila paingon sa bukirang mga barangay sa dakbayan ug sa kalungsoran ug gipamiyaan. Umaabot na sang Sinulog. Hinaot nga makaamgo nga di mahimong manglaktod. Nga matabangan lang sila kon magkahiusa tang mosusi sa ilang kahimtang, motambal sa nangalisbo nilang samad ug magtukaw paghatag nilag bag-ong sinugdanan.
* * *
Email:leo_lastimosa@abs-cbn.com