Tanang timailhan nagpakita nga matapos na lang ang tuig magpabilin nga mao lang gihapon ang karaan ug mas dakong bayranan sa telepono sa Pilipinas. Nga kon wa mong kabantay mao nay nalansang natong bayranan sa niaging usa na ka dekada. Ang atong bayranan sa telepono kataposang gitakda sa National Telecommunications Commission (NTC) niadto pang 1999.
Lisod tuohan nga wa mous-os ang atong bayranan sa telepono bisan sa daghang mga ebidensiya nga nagmatuod nga gipaburot pag-ayo sa mga kompaniya sa telepono ang ilang ginansiya. Bisan sa pagkamugna sa bag-ong mga teknolohiya sa komunikasyon nga nakahimong mas sayon ug mas barato sa komunikasyon. Ug bisan nitidlom na pag-ayong mga bayranan sa telepono sa ubang kanasuran.
* * *
Mao ni usa sa labing dakong milagro sa atong bag-ong panahon. Giunsa man pagmaniobra sa higanteng mga kompaniya sa telepono nga magpabilin ang dagko nilang mga bayranan bisan sa daghang mga pagsuway sa kagamhanan pagpagaan sa palas-unon sa mga konsumidor?
Hangtod karon pabiling nabawo ang mga konsumidor sa mga pasalig sa mga politiko nga nagbuwa ang baba pagpangangkon nga nagdugo ang ilang kasingkasing alang sa kabos nga mga konsumidor nga gipahimuslan sa telcos. Hangtod karon padayong gilipatlipat ang mga konsumidor sa makalibat nga mga promo sa telcos nga kasagaran gisagolan og pangilad aron lang maaghat ang mga konsumidor paggasto sa kataposan nilang tinipigan nga alang unta sa mas mahinungdanon ug mas dinalian nga mga panginahanglan.
* * *
Labing uwahing pasundayag sa kainutil sa kagamhanan batok sa telcos mao ang kapakyas sa NTC pagpatuman sa kamandoan nga nag-usab sa sistema pagkuwenta sa bayranan sa voice calls sa cellular phones gikan sa per minute ngadto na sa per pulse (matag unom ka segundo). Ang kamandoan giluwatan sa NTC niadto pang Hulyo karong tuiga. Apan bisan sa kasayon ug kadali ra unta pagpatuman sa kausaban, ang telcos nilampos pagkumbinser sa NTC paghatag nila og upat ka buwan nga lugway.
Apan bisan napupos nang lugway niadtong Disyembre 6, ang telcos padayong nagpaugat nga per minute lang gihapon ang kuwentada sa bayranan sa voice calls. Ug nga makapahimus lang sa per pulse nga sistema ang mga konsumidor kon maghasol sila pagbutang og prefixes sa mga numero nga ilang tawgan.
* * *
Ubos sa kasabutan, ang per pulse nga sistema isugod pagpatuman niadtong Disyembre 6 sa mga tawag sa samang network ug niadtong Disyembre 16 alang sa mga tawag sa laing network. Nagsabot man gani unta ang telcos ug NTC nga mag-press conference niadtong Disyembre 5 aron dungan nga ipahibawo ang kausaban.
Apan nagpabiling inutil ang NTC pagpatuman sa iyang kamandoan. Ang telcos nagpadayon sa ilang papating pagtulis sa kabos nga mga konsumidor. Kainutil sa kagamhanan ug kahakog sa telcos maoy nakapalig-on sa inhustisya sa atong bayranan sa telepono sud na sa napu ka tuig.
* * *
Email:leo_lastimosa@abs-cbn.com