Tipiganan sa Sugbo

Pormal nang ilusad karong Hulyo ang “Tipiganan sa mga handumanan sa Kinaiyang Sugbuanon.” Ang museum maoy usa sa mga bunga sa duha ka sunudsunod nga tuig sa pagpasidungog ni Dr. Jose “Sir Dodong” Gullas sa labing bantogang mga Sugbuanon sa nagkalainlaing natad, labi na sa musika.

Nga maoy labing tukma nga sunod nga lakang. Kay unsa man tuoy mas maayong paagi sa pagpabiling buhi sa kagahapon, kasaysayan ug kinaiyang Sugboanon gawas sa paghagdaw, paghipos, pagtigom ug pagtipig sa tanang mahinungdanon nga mga tipaka nga mopalili nato sa kinabuhi—gikan sa yanong inadlaw-adlaw nga kasinatian ngadto sa labing dagko nga mga pakigbisog, kadaogan ug kapildehan—sa atong katiguwangan.

* * *

Ang labing bililhong kabilin nga maangkon sa “Tipiganan” mao ang piano ni anhing Ben Zubiri. Nga maoy iyang gigamit pagtagik sa huni sa way kamatayon niyang mga awit—apil nang “Matud Nila” ug “Nganong Mipakita Ka Man.” Si Zubiri maoy usa sa labing unang napasidunggan sa nahimo nang tinuig nga paghandum ni Sir Dodong sa “Kinaiyang Sugbuanon.” Ang pasidungog gihangop sa iyang mga anak nga silang Nora ug Edwina.

Padayon nga nakigsabutsabot si Sir Dodong sa banay ni anhing Noy Metring Ylaya, nga giisip sa mga musikero nga maoy labing maayong accordionist sa iyang panahon. Si Noy Metring gidapit sa makadaghang higayon ni Presidente Carlos Garcia pagtokar sa Sugbuanong mga awit sa Malakanyang. Ang accordion ni Noy Metring gikatahong nakaluwas sa iyang kinabuhi.

* * *

Gisuwatan ni Sir Dodong ang mga mayor sa mga dakbayan ug kalungsoran sa Sugbo pag-ila sa Sugbuanong mga kinaiya sa ilang tagsatagsa ka mga dapit nga angayng tun-an ug tigumon sa “Tipiganan.” Nagpakitabang sab si Sir Dodong nilang Msgr. Esteban Binghay ug Msgr. Pat Alcazaren nga adunahan og kasayuran mahitungod sa labing karaang mga kinaiyang Sugbuanon sa pagpanganak, pagbunyag, pagminyo, paghaya ug paglubong.

Nanghinaot si Sir Dodong nga ang mga Sugbuanon nga mahigugmaon sa atong kagahapon ug kasaysayan sa pagtampo sa mga paningkamot nga di hingpit nga malubong sa kalimot ang “Kinaiyang Sugbuanon.” Ang kalimot way gahom batok sa iyang gitukod nga “Tipiganan.”

* * *

Kon ikaw, o imong mga kaila, dunay gitipigan nga mga tipaka sa kagahapon sa Sugbo—instrumento sa musika, music worksheets, o bisan unsang basahon o handumanan nilang Noy Inting Rubi, Ben Zubiri, Noy Minggoy Lopez, Noy Maning Velez, Noy Cacoy Cañete ug daghan pang uban—palihug duawa ang buhatan ni Sir Dodong sa University of the Visayas (UV) aron:

· Ma-resibohan ang imong mga tinipigan;

· Mabutangan og petsa ug ubang mga ilhanan alang sa kasayuran sa kadaghanan, labi na sa umaabot nga mga kaliwatan; ug

* Mapasundayag ang imong gipakisaw-an nga mga tipaka sa kagahapon ug kasaysayan sa “Tipiganan sa mga Handumanan sa Kinaiyang Sugbuanon.”

* * *

Email:[email protected]