Renewable Energy

Ang kadagkoan sa mga conventional-type power plants miklaro nga dili sila supak nga mugnaon dinhi sa nasud ang mga power plants nga gikan sa renewable energy.

Apan ilang gitataw nga samtang ang renewable energy angay’ng paluyohan sa katawhan kay magpalambo man kini sa kalimpyo sa atong environment, apan lisud pa kini ipatuman sa hingpit pagka karon.

Atong laktoron pagsulti nga samtang nindot g’yod unta ang mga non-conventional type nga power plants nga nagkuha og kuryente pinaagi sa renewable energy, apan pwerteng dakua og gasto.

Naapil ako sa kapin sa napulo ka sakop sa media nga gipasalmot og educational tour sa lainlaing power plants nga migamit og renewable energy, sama sa init sa adlaw, hangin, puwersa sa tubig ug uban pa.

Una namo nga giadto mao ang Solar mini-Power Plant diha sa isla sa Pangan-an dakbayan sa Lapu-Lapu. Daku kaayo og budget ang maong proyekto nga “grant” gikan sa Belgium, apan pipila ra ang maserbisyohan.

Pagka karon, 250 ka panimalay ang giserbisyohan sa maong battery-operated power plant apan ang matag balay gitugotan lang nga makataud og tag duha ka 11-watts nga bombelya, ug gidid-an sila paggamit og appliances lapas sa alas singko sa hapon.

Kadtong masakpan nga mogamit sa ilang tv set lapas sa alas singko sa hapon, multahan og P500 kon masakpan. Ang tumong niini aron dili manubra ang gamit sa kuryente.

Ang dagko nga mga battery nga gigamit pagpasiga sa suga, kargahan kini og kuryente pinaagi sa 168 ka solar sheet nga gibutang bantang sa adlaw.

* * *

Gisusi usab namo ang Wind Power technology didto sa Bangui Bay nga nahimutang sa Ilocos Norte, tumoy na nga bahin sa Luzon.

Ang 20 ka higanteng wind turbines nga gipabarug daplin sa dagat, apil na ang ubang kabahin sa maong power project, gigastohan kini og 55 milyones dolyares kaniadtong 2005 nga tag P56 pa ang dolyar.

Abi ninyo og pila’y kuryente nga makuha gikan sa daku kaayong gasto? Ang manager mismo sa maong power plant mitug-an nga moabot lang og kapin sa 20 megawatts ang ilang makuha.

Giadto usab namo ang Ilocos Norte Electric Cooperative, nga maoy gisuplayan og kuryente gikan sa Agua Grande mini-hydro plant sa Pagudpud, Ilocos Norte.

Nasayran usab namo nga ang ilang gasto miabot og P120 milyones ug ang ilang makuha nga kuryente gikan sa hydro plant moabot lang og mga 30 megawatts.

* * *

Dinhi sa Sugbo, duha ka dapit ang mahimong kabutangan og Wind Power plant – sama diha sa tumoy sa bukid sa Mount Manunggal o kaha didto sa bukid sa Carmen ug Danao. Mahimo usab kuno sa ibabaw sa usa ka bukid sa Alcoy.

Apan ang problema kay mosamot kadaku ang gasto sa pagdala sa kahimanan didto sa tumoy sa bukid. Ang usa ka haligi lang sa Wind Turbine motimbang og 20 toneladas.

Magkinahanglan pa kini og pipila ka tonelada nga mga kabilya nga himoong pundasyon kay dili basta-basta ang pundasyon aron dili matumba.

Ang laing problema mao nga hinay ra g’yod ang hangin dinhi kay dia na kita sa central island nga naminus na ang gikusgon sa hangin. Didto sa Ilocos Norte, ang hangin nga mohapak sa Wind Tower, direkta g’yod gikan sa China Sea.

Kon hydro power usab ang hisgutan, asa man ibutang? Ang tubig nga mag-agas sa waterfalls sa Badian kuwang pa nga makapatuyok og mga dagko nga generator sets.

Aw tingali makahatag kini og kahayag sa tibuok baryo sa Matutinaw nga maoy nahimutangan sa waterfalls. Tingali, ang mahimong gamiton mao ra g’yod ang solar power, apan magkinahanglan kini og daku kaayong gasto.

Paminaw nako, usa ka syudad ang gilapdon sa butanganan sa mga solar panel aron maka-charge sa milyon ka batereya nga maoy mopasiga sa mga suga.

Akong balikon, bisan ang mga opisyal sa Global Power Corporation nga nagmugna karon og power plant sa Toledo, dili supak sa renewable energy.

Apan mentras tanto nga dili pa makaya ang pagsuplay og power gikan sa maong matang sa tinubdan sa kuryente, magpabilin pa kita nga mogamit sa conventional type nga mga power plants.

* * *

Welcome back diay ni Mayor Tomas Osmeña. Gitakda nga mahiabot na siya karong udto diha sa Mactan Cebu International Airport human sa malampuson niyang operasyon didto sa Houston, Texas.

* * *

Email: [email protected]