Anad sa kanihit

Mauwaw kong moangkon nga sa gamay pa kong bata mas ganahan ko nga mokaon og humay kon bahogan og patis.  Hangtod nga nangumpisal sang akong mga higala unsay gibahog ilang kan-on niadto: Usa nila nibahog og gatas nga condensada; ang lain softdrinks; samtang ang ikatulo, langsi nga sabaw sa inun-onan.

Lain pa gyod nakong higala mokaon lag humay kon himuong bola-bola, o pormahon og hotdog. Anak sa usa nila, nga labihang liwata sa inahan, mokaon lang kon ang kutsara nga puno sa kan-on himuon una nga ayroplano-ayroplano nga motingog ug motuyuk-tuyok una pag-ayo sa di pa motugpa sa nalingaw ug nagnganga nang daan nga baba.

* * *

Kon simbako, layo ra kadto, tabukon og pito ka lawod, mahinayon ang gikahadlokang gutom tungod sa kanihit sa suplay ug kataas sa presyo sa bugas humay ug ubang pagkaon, may igo na tang kasinatian nga magamit pagsagubang ini.

Niadtong nagpuyo pa mi sa Maramag, Bukidnon, may duha ka buwan matag tuig nga matilok ang tanang bugasan sa mga molupyo tungod sa lapad nga huwaw nga nihakop sa mga umahan.  Nakatabang pagluwas namo gikan sa gutom ang among parokya.  Nga manggihatagong niapud-apod ngadto sa nagpila nga mga parokyano sa kinilo nga bulgor o surgom.

Silingan nako sa Pasil, Cebu City niadto may kuwarta nga igo rang makapalit og usa ka puso nakakita dayon og sulbad.  Gipikas niyang puso.  Ang unang pikas maoy iyang kan-on ug ang ikaduhang pikas maoy sud-an.

* * *

Si Teresa Alegado, nasudnong presidente sa Grains Retailers Confederation (Grecon), nahibung sa usa ka magtiayon nga sa matag adto sa iyang tindahan 1/4 ra nga kilo sa NFA rice ang paliton. Dihang iyang gipangutana, gikumot ang iyang kasingkasing sa tubag: Layawon diay nila paglugaw ang bugas aron makakaon ang tanan nilang mga anak. Bisan sa pagtilok sa bahaw nga kan-on managlahi ang kabos ug adunahan nga mga banay. Ang nauwahi mogamit og tableya aron paghimo og lamian nga champorado. Ang nag-una magsalin gyod og bahaw aron tughungon uban ang daghang tubig ug asukar.

* * *

May magtiayon nga nangaon sa inila nga fastfood chain. Nalingaw pag-ayo sa tagduha nila ka pirasong manok. Apan nahasol ang asawa kay, samtang gipadaplin ug wa kan-a ang mga panit sa manok, ang ilang tapad nga magtiayon nga may duha ka anak nag-ilog sa duha lang ka pirasong manok ug daghang extra rice.

Ang NFA kon maoy mangompra og bugas gikan sa gawas way buhis. Samtang ang importasyon sa pribadong mga magpapatigayon pahamtangan og 50% nga buhis. Maong di ikahibung nga nagpadayong malambuon ang ilegal nga patigayon sa pagpayuhot sa bugas humay sa mga pantalan. Salamat sa rice smugglers, natambalan og diyutay ang kanihit sa suplay sa bugas sa Sugbo.

* * *

Email:[email protected]