Utang

“Nganong di man gyud ka moadto sa menteryo aron pagduaw sa mga lubong nilang papa’g mama? Sukad namatay sila, sobra lima ka tuig na ang nakalabay, ako ra gyuy tigduaw nila!” Ni Manuel sa ilang balay nga sila lang duha nagpuyo nga puro ulitawo. “Wa lang koy gana, Manoy” ni Venancio nga padayong nagkutingkuting sa gitara nga bagol samtang naglingkod sa lantay’ng kawayan sa  ilang pantawan.

Pagkamatay sa ilang amahan (unang namatay ilang inahan) nagbahin sila’s kabtangan sa ilang ginikanan. Si Manuel kay hilig mananggot, iya ang usa ka hektaryang kalubihan. Si Venancio kay hilig manguma, iya ang usa ka hektaryang kamaisan. Nagpuyo lang gihapon sila sa balay nga komon nila.

“Way gana? Bisan kausa lang sa usa ka tuig? Adlaw sa mga minatay! Way gana?” ni Manuel. Malagutong nagbukhad sa iyang duha ka palad atubangan sa manghod. “Wa koy utang sa atong ginikanan. Busa, di lang ko moduaw nila. Gawas pa, motuo ko sa panultiong, ‘til death do us part” ni Venancio. “Unsay buot nimong ipasabot nga wa kay utang nila?!” ni Manuel. “Sa buhi pa sila, nitahod ko nila. Gipakita nako nila akong pagpangga nila. Wa to nako sila hatagi’g labad sa ulo. Wa nako sila bugalbugali o tubagtubaga sa buhi pa sila. Usa ako ka matinahuron ug buotang anak nila, nga naghatag og kahimuot nila sa buhi pa. Kay nasayod ko nga moabot ang higayong mangamatay sila. Ambot kun makapahimuot pa ba nila ang pagbutang og buwak, pagkaon o kandila sa  ilang mga nitso karong patay na sila? Busa, wa koy utang nila. Gipahimuot ko na sila sa buhi pa sila” ni Venancio.

“Hhhmnmpphhh!” ni Manuel. Malagutong nidali og sulod sa balay. Nanglamba sa pultahan. Di na gustong makadungog pa sa sumpay sa mga  pulong sa manghod. Kay sa buhi pa  ilang mga ginikanan, binali ang mga nabuhat ni Manuel. Alcea Maningo - Cangyan, Carmen, Cebu  (Kataposan)