Yamog

Katahom sa yamog...! tuaw ni Henry nga sayo kaayong migawas sa balay sa iyang uyoan ug iyaan nga iyang gi-estaran ning bukirang baryo sa probinsiya. Wala pa mogitib ang adlaw sa sidlakan.

Nalingaw si Henry pagsubay sa dalandalan paingon sa umahan sa iyang uyoan ug iyaan sa mabugnaw pang banagbanag. Nagpamilit ang mga yamog sa kadahonan ug kasagbotan. Nagtibugol ang mga yamog diha sa lunhaw'ng balili ug kakugnan, lakip na sa kadahonan sa mga tanom. Mora sila'g mga  perlas nga migilaw sa sayong kabuntagon.

Nakapanglingo si Henry. Didto sa siyudad, wa nay yamog siyang makita matag buntag, sulod sa daghan nang katuigan sa iyang pagpuyo didto. Mga abog sa kadalanan, mga itom nga aso nga gibulhot sa mga sakyanan ug mga panghaw sa pabrika, maoy namilitpilit sa kadalanan sa siyudad, nunot sa hangin nga polusyon nga mahanggap sa katawhan.

Nakapahiyom si Henry. Wa siya magdahom nga ang banika nga gipuy-an sa iyang Tiyo Jimmy ug Tiya Ana, naghambin gihapon sa talagsaong katahom sa kinaiyahan sa karaang panahon. Ang kapresko sa hangin sa sayong kabuntagon, ang kabugnaw sa mga lusok sa yamog nga nanungtong sa kadahonan ug kasagbotan, maoy misugat karon sa panan-aw ni Henry. Pagkatahom ba sa yabog ug sa tibuok kalikopan sa lunhaw'ng banika.

Ug nahimuot si Henry sa turong kabaw nga banagbanag pa gani, gitugway na diay sa iyang uyoan sa bakanteng luna nga haduol sa patag nga uma. Matagbawon nga nanibsib ang turong kabaw sa labong sagbot nga sidasida. Pagkatahom sa mga tuwabong nga nagtugdon ug nagtungtong sa bukobuko sa turong kabaw.

Unya, miuliot sa pandungog ni Henry nga nagkadaiyang tingog sa kalanggaman nga malipayong misugat sa laing buntag na usab sa ilang pagpakabuhi. Nagkalandrakas ang mga tingog sa langgam apan mipatigbabaw ang kabugnaw ug kahawot niini, sama kabugnaw sa yamog sa kabuntagon. Nakapahiyom na usab si Henry. Nagmabungahon ang iyang usa ka semanang pagbakasyon sa banika. Isip usa ka literary writer, makasulat na siya og usa ka obra-maestrang gumalaysay nunot sa tema sa pagkamahinungdanon diay sa pagpreserbar sa katahom sa kinaiyahan. (Kataposan)