Ang awit ni Marta mangtas

Duna na say gibalbal sa sityo Gamot-Kogon ug kini mao si Ansay, ang manghihilot dinhi sa sityo. Grabe kaayo ang nahitabo sa lawas ni Ansay kay gikuniskunis pag-ayo ug ang iyang mga tinai, atay ug kasingkasing wala na makita diha sa sulod sa iyang lawas. Ug dinhi nakahilak si Kapitan Dado kay iyang pag-umangkon si Ansay.

Anak kini sa iyang igsuong babaye.

“Kon akoy makaakto anang maong mangtas nga ungo, tabastabason ko siya niining akong kalibri .45 nga pistola,” yawyaw ni Kapitan Dado.

“Kinsa gyud kaha nang mangtasa, no, Kapitan?” mikunot ang agtang ni Marcelino nga ingon sa gibati pud og kalagot kay pito na ka  lumolupyo dinhi sa sityo ang nahiagom sa balbal sa mangtas.

“Akong duda si Marta,” ni Alicia pa nga bag-ong miabot nga miapil sa gipanag-estoryahan nilang kapitan Dado ug Marcelino.

Kini si Alicia maguwang ni Ansay ug siya mismo nasayod nga sa wala pa mamatay ang bana ni Marta nga si Imong, may hilom nga relasyon sila si Imong ug Ansay nga adto mag-abot sa may yungib duol sa karaang dakit. Ug matud pa may nakakita gyud kuno sa duha nga wala nay mga sapot nga  nagduwa og kalayo sulod sa yungib. Ug bahin kang Marta daghang nahibulong kay human sa kamatayon ni Imong magsige na man kini’g kantakanta ug ang iyang kantahon mga karaang awit sama sa Matud Nila,  Dahong Laya, Gimingaw Ako ug ang Patay’ng Buhi. Mora’g wala maguol si Marta sa nahitabo sa iyang bana nga gibalbal usab. Usa ka gabii hilom nga miadto si Marcelino sa balay sa biyuda ug may gipadayag kini sa biyuda. “Nahigugma ko nimo, Marta,” ni Marcelino pa.

“Kon sugton ko nimo, pakaslan ta dayon ka sa labing madaling panahon.”

“Wala diay ka magduda nako sama nilang Kapitan  Dado ug uban pa dinhi sa ato, nga ako kuno mao ang mangtas dinhi,” ni Marta pa nga mitutok kang Marcelino.

“Dili ko motuo,” ni Marcelino pa. “Ungo gud tawon. Naa ba gu’y ungo nga hinimbahon, di ba pirme ka mang mosimba matag Domingo?”

Miyango si Marta. Unya miawit siya. Huma’g awit misulod siya sa kuwarto. Misunod si Marcelino.

Unya taliwala sa mamingaw’ng kagabhion mao na lamay madungog ang awit ni Marta ug unya misunod ang awit sa usa ka lalaki ug unya misunod dayon ang tingog sa wakwak nga nagkanayon, “wakkk! Waaaakkkk! Wakkkk!!!” (Kataposan)