Ang Ukoy sa hunasan

Ning kaadlawon, mingislit ang pahiyom ni Toper nga nagbitbit na sab sa iyang bukag nga maoy sudlanan niya sa iyang pagpanginhas. Naaninaw niya sa unahan ang daghang manginginhas nga nagsulo sa hunasan. Gikuot dayon ni Toper ang dala niyang usa ka bugkos nga tuble ug mihunong siya sa dakong lim-aw sa hunasan.

Pinaagi sa duga sa tuble, kanunay nga daghan ang makuhang gagmay’ng isda ni Toper diha sa matag lim-aw sa hunasan. Sa matag panginhas niya kada kaadlawon, duga sa tuble ang iyang gamiton aron sa paghilo sa gagmay’ng isda. Apan mainampingon usab siyang maniid aron dili masakpan sa magpatrolyang mga sakop sa Bantay Dagat.

“Hunong na nianang pagpanginhas mo, Per, sa paggamit mo’g duga sa tuble. Kuyaw’g madakpan ka’s taga Bantay Dagat! Total, mabuhi man ta’s atong uma, sa atong kamaisan ug mga utanon...!” mao kini ang maymay kanunay sa iyang asawa nga si Nida, matag kaadlawon nga mag-andam na si Toper sa binugkos nga gamot sa tuble sa iyang pagpanginhas.

“Inabtik lang gyud ko, Nid! Makahalin pa ta’s tiyanggihan sa akong kininhasan, makasula ug makahigop pa ta’g sabaw ug makahimo pa ta’g ginamos nga sud-anon...!”

Dihang mosugod na unta’g dukdok si Toper sa usa ka bugkos nga tuble, kalit siyang napayaka sa batoong balas, kilid sa dakong lim-aw. Kalit lang nga miulpot ang usa ka gamay’ng tawo nga siga kaayo ang dakong mata, may silik ang iyang ulo ug tangkugo, ug tag-as ang mga kuko sa kamot, nga nanighawak sa tunga sa lim-aw. Usa ka ukoy!

“Dugay na kong nagpaniid nimo, Toper! Kun dili ka mohunong paggamit og tuble sa imong pagpanginhas, mahimong lumsan ko ikaw karon dayon dinhi ning lim-aw...!” ug hilabihang kusgana sa ukoy nga mikupot sa ulo ni Toper ug gihana sa pagmudmod ug pagduok sa tubig sa lim-aw.

“A-ayaw! M-maluoy ka! Ayaw ko’g lumsi, ukoy! I-isaad ko nga dili na ko mogamit og tuble sa akong panginhas. Di na ko manginhas! Manguma na lang ko....!”

Gibuhian sa ukoy ang ulo ni Toper.

“Mas maayo nga nakasabot ka! Usbon mo gani ang pagpanginhas  nga mogamit og tuble sa hunasan nga makapatay sa daghang gagmay’ng isda sa dagat, mahisama  ka unya sa gagmay’ng isda nga imong gitublehan nga maglutawlutaw sa dagat nga wa nay kinabuhi...!”

Sa tumang kalisang, abtik nga mibiya si Toper sa hunasan nga nagpanglingi sa ukoy nga nagtindog sa lim-aw. Porbida, wa siya masakpi sa mga sakop sa Bantay Dagat, apan ang ukoy sa hunasan nga kusgan ug gamhanan, mao gyu’y nakasakop kaniya. Nakasaad dayon si Toper  nga dili ug dili na gayud siya manginhas sa hunasan nga mogamit og duga sa tuble nga makahilo sa gagmay’ng mga isda. Dili na gayud! (Katapusan)