Gihagit sa ungo ang sugarol

Panadtaran, San Fernando, Cebu

Human sa ilang paniudto, nananghid si Itok nga muadto sa ilang Damian. Kini si Damian mao ang suod nga barkada ni Itok. Dugay na kaayo ang ilang pagkasuod kay matud pa sa mga silingan nga mga gagmay’ng bata pa kuno ang duruha ila nang makita nga maoy kanunay’ng magkuyog bisa’g asang dapit dinhi sa ilang baryo. Misamot kini naulitawo na ang duruha.

Diha kunoy kausa nga nagkaribal ang duruha sa usa ka babaye, apan wala man sila magkaaway. Dihang si Isko ang gisugot igo lang mipahiyom si Damian nga milamano sa iyang suod nga higala. Mao kini ang sitwasyon sa duruha ug karon nga duna na sila’y tagsatagsa ka pamilya, suod lang gihapon sila. Apan dihang gidungog nga si Damian natakdan pagka ungo, gibadlong dayon sa asawa si Isko nga dili na makigsandurot kang Damian kay may nakakita nga nagtuwad ilawom sa dakong punoan sa kolo.

“Ungo god tawon. Wala na roy ungo, uy, Candida,” ni Itok pa ngadto sa iyang asawa.

“Kamaayong tawo anang akong amigo, uy, dudahan pa gyod nilag ungo. Grabe gyod ning mga tabian dinhi sa atoa, uy, Candida. Buwabuwa lang ang mga baba og panaot sa ilang isig ka ingon, dili mahadlok og gaba...”

“Dili mamugna ang tabi kun way nakakita, uy, Itok. Ikaw gyod molaban ka gyod sa imong amigo. Basin og ikaw na sad unya ang patakdan. Kana ra bang nawong nimo angayan kaayong mahimong ungo....” ni Candida pa nga nagmuro na ang nawong.

“Simbako ka, Candida. Wala lagi ungo, tuo ka man anang tabi,” ni Itok nga mitingsi lang. Unya may nangayo’g katahoran, ug nasinati ni Itok ang miabot. Si Pabling, ang sugarol kaayong igsoon ni Candida. Kini si Pabling maoy nakakita kang Damian nga nagtuwad didto sa punoan sa kolo, ug siya usab ang nagpakalat sa maong tabi.

“Nia ka man lagi, Noy Pabling,” ni Itok pa. “Wala diay ka moadto sa buwangan ron. Di ba tari man ron didto sa lungsod?”

“Wala lagi puhunan, maong nia ko kay manghuwam ko’g kuwarta ninyo,” hinay ang tingog ni Pabling.

Tuod, kay duna may tinagoan sila si Itok ug Candida, nakahuwam gyod og usa ka libo si Pabling. Unya miabot si Damian. Isog kaayo kinig tinan-awan ni Pabling. Dayon namulong kini, “Ikaw ba, Pabling, mora ka’g babaye, tabian kaayo. Sugarol pa, tabian pa gyod nga numero klase. Imo man kong gidaot sa atong mga silingan dinhi. Okay, kay nadungog na man ko  nga  usa ka ungo dinhi sa ato, duna ko’y isulti nimo, ugma o di ba karong gabii, kay duna ka may abilidad sa eskrima, gusto ko nga makigkombati  nimo pinaagi sa eskrima. Tinud-anay gyod.”

Morag misiga ang mga mata ni Damian. Ug kay nagkasabot, nahinayon ang ilang kombati pinaagi sa paggamit sa ulisi. Si Itok ug ang pipila ka mga silingan maoy diha nga misaksi sa pagbinunalay sa duruha. Tungod sa kahanas ni Pabling sa ulisi, nalagpot si taas ang ulisi ni Damian, ug dinhi, nakahigayon pagbunalbunal si Pabling kang Damian, apan mora’g bato ang lawas niini  nga mora’g wala lang baliha ang nagkanuos nga bunal ni Pabling.

Naluya na lang si Pabling apan si Damian nagbarog lang gihapon sa atubangan ni Pabling nga wala matay-og. Unya, gibunlot gikan sa kamot ni Pabling ang ulisi ug gibalibali. Nahasiga ang mga mata ni Pabling sa kakusgan ni Damian. Hasta sila si Itok ug mga silingan nasurpresa sa ilang nakita. Unya, namulong si Damian.

“Kun dili ko pa lang silingan, Pabling, ganina ra nakong giinom ang imong dugo. Pero, di ko mangunay og silingan...” Ug dayong lakaw niini nga way tingogtingog.

Pagka gabii, milanggis ang tingog sa wakwak ug kini didto ra mabati sa balay nilang Damian. (Kataposan)