Panaygon o pakilimos

Paghagsa gyud sa bulang Septiyembre nagsugod dayon og panaygon si Abner. Anha siya manaygon sa karsada atubangan sa Kapitolyo. Inig urong sa mga sakyanan kay pula ang suga sa trapiko, magsugod dayon siya’g panaygon. Sa lima ka  sakyanan niyang maduolan, maayo na’g may usa nga mohulog niya’g peso o singko.

Adlaw’ng Sabado’g Domingo siya manaygon kay way klase. Nagtungha man siya sa kuwarto grado sa elementarya sa saring publiko. May moingon niya, ‘balik og panaygon sa Disyembre, Dong. Sayo pa kaayo ron ipanaygon.” Pero ang nakapaurong niya’g panaygon ang drayber sa puti nga Fortuner nga nakighinabi niya.

“Unsa man ning imo Dong? Panaygon o pakilimos?” sa drayber human niabli sa bintana sa iyang wala.  Wa nitubag si Abner sa pangutana. Apan nagpadayon siya’g pakpak sa iyang mga kamot duyog sa iyang kanta nga “Kasadya Ning Taknaa.” Nakapanglab-ok siya’g laway human sa kanta.

“Unsa man diay kalainan ana, sir?” ni Abner. Kay naghuwat nga hugan og kuwarta sa drayber nga hamtong nga lalaki.

“Wa diay ka masayod sa kalainan ana? Kun nagpakilimos ka, hatagan ta lang ka’g peso. Kun nanaygon ka, ako pang banabanaon kun pilay angay ihatag nimo” sa drayber.

“Ngano man diay, sir?” ni Abner. Nidikit sa bongbong sa sakyanan.

“Kamo gong mga batan-on karon, wa masayod sa kahulogan sa panaygon. Wa nay kalainan sa nagpakilimos!” sa tawo.

“Unsa man diay ang panaygon, sir?” ni Aber. “Sa panaygon god, duha ang angay malipay. Dili one-sided. Kasagaran, kamong nanaygon o nangayo, mao ray malipay. Ang panaygon, malipay ang nakapaminaw sa inyong kanta tungod kay nindot mo  paminawon. Sa kalipay sa nakadungog, pahalipayan sab mo niya og kuwarta. Mao na nga duha unta ang malipay. Unsa may kalipay mahatag ninyo anang dakoldakol sa kamot unya kantang way tono?’ sa tawo.

Nahatutok si Abner sa tawo. “Kun malipay ko, di ko magpanuko og hatag nimo’g usa ka gatos. Pero karon, kini imong daygon, dako rang diyes pesos akong mahulog ini,” sa drayber.

“Unsa may akong buhaton, sir? Aron malipay kas akong pagpanaygon?” ni Abner. “Mogunit gyud ka’g instrumento, tolonggon sama sa gitara o ukulele. Unya ayohon gyud nimog kanta. Ipakita nga duna gyud kay talento sa paglingaw sa imong isig ka tawo” sa drayber. Nilingi sa unahan pula pa ang mga suga sa trapiko.

“Salamat kaayo, sir” ni Abner. Nidali og talikod. Nidagan. “O di lang ka modawat sa akong diyes pesos ihug nimo?” sa drayber. Niurong si Abner. Nilingi og balik sa drayber. “Ang imong gisulti nako karon sir, balor to og usa ka libo ka pesos. Salamat kaayo” ni Abner nga nag-iniktin nga nagdagan pauli sa ilaha.

Nakapahiyom ang drayber nga nisunod niya’g tan-aw. Unya nipadagan kay berde na ang suga sa trapiko.

Nakahukom si Abner nga magtigum sa sobra sa iyang  bawon matag adlaw aron makapalit og ukulele. Unya tun-an niyag duyog iyang mga kanta sa pasko nga nakat-onan. Sa paghagbong sa bulan sa Disyembre magsugod siya’g panaygon. Mag-ensayo siya pag-ayo sa iyang mga kanta. Aron panaygon gyud iyang mabuhat. Dili pakilimos. (Kataposan)