Til-as

Mibathay ang pahiyom sa siaw nga panagway ni Mar nga nagkalingilingi sa palibot. Ania na siya karon sa ubos sa dakong punoan sa tambis nga namungingi sa hinog nga bunga. Gituyo niya sa pagsayo ning buntaga nga nahinanok pa ang iyang Manoy Henry sa suwambi sa ilang balay, aron gyud makahigayon siya sa pagpamupo sa mga hinog nga bunga sa tambis.

Mao pay pagsidlak sa bidlisiw sa Adlaw sa sidlakan, apan ania na si Mar sa dakong punoan sa tambis nga gigalam sa kugihan niyang magulang lalaki. Nakahunahuna man god siya nga sorpresahon si Mam Mayla, ang guwapa niyang adviser nga maestra sa Grade Six, nga hatagan niya og mga hinog nga bunga sa tambis ning buntaga.

Kagabii, human sa ilang panihapon, nananghid siya sa iyang Manoy Henry sa pagpanguha og hinog nga bunga sa tambis, apan gibalibaran siya sa iyang magulang mag-uuma. Buotan ug kugihan ang iyang Manoy Henry nga maoy nagmatuto ug nag-amuma na kaniya, human sila mailo sa mitaliwan na nilang mga ginikanan nga mag-uuma. Nabuhi siya sa panguma.

“Ayaw una’g kuhai ang mga bunga sa tambis, Dong Mar! Ang-angan pa ang kahinog niini! Tingbon nato ni sa pagpamupo...!”

“Sus, daghan na kaayo’g hinog, Manoy! Nindot na kaayong tilawan! haylabig pangawaton ni sa siaw tang mga silingan...!”

Igo lang nga mikatawa ang iyang Manoy Henry.

“Way makapangawat sa mga hinog nga bunga sa atong tambis, Dong Mar! Kun aduna may mangahas, mahibaw-an da gihapon nako! Duna koy mga abyan nga tigbantay...!”

Miiknat ang kilay ni Mar sa nadungog gikan sa iyang magulang. Misupak ang iyang kahiladman. Padayonon gyud niya ang iyang plano sa pagpamupo og hinog nga bunga sa tambis aron ihatag sa guwapa niyang adviser nga maestra inigkabuntag. Hay, guwapahan gyud siya ni Mam Mayla!

Abtik nga mikatkat dayon si Mar sa punoan sa tambis dala ang usa ka plastik bag nga maoy sudlan niya sa mga hinog nga bunga sa tambis. Gisupak gayud niya ang gibaod sa iyang Manoy Henry.

Sa dihang molatay na unta si Mar sa mga sanga sa tambis, aron sugdan na ang pagpamupo sa mga hinog nga bunga niini, kalit siyang napahunong nga hugot mitutok sa mga sanga sa tambis.

Pagkadaghang mga ulod nga mikatap sa mga sanga sa tambis. Balhibuon nga mga ulod! Til-as! Ug hilabihan ra ba nga katola ug halanga kun makasaghid kini sa panit sa tawo.

Nanlimbawot ang mga balhibo ni Mar nga paspas kaayong mikanaog paingon sa ubos nga punoan sa tambis. Ug nahilaw ang iyang panagway dihang pagtugsad niya sa yuta, didto na ang iyang Manoy Henry nga miapas diay kaniya.

“Nasayod ko nga gisupak gyud nimo ang akong gibaod kanimo, Dong Mar! Giingnan tika nga wa gyuy makapangawat sa mga hinog nga bunga sa atong tambis! Bisan ikaw, di gyud mahimo nga makapamupo ini kun way pagtugot nako! Ako lamang gayud ang makapamupo sa mga hinog nga bunga sa tambis, Dong Mar....!” ug kusog kaayo nga mikatawa ang iyang Manoy Henry nga mikatkat dayon sa punoan sa tambis nga milingi ug mikihat kang Mar.

“Sakto na gyud diay pupuon ang mga hinog nga bunga sa tambis, Dong Mar! Tayming sab sa among sabot ni Mam Mayla sa pagpamisita ko kaniya kagabii nga padalhan nako siya og mga hinog sa tambis...!”

Nakapanglingo si Mar sa iyang nadungog sa iyang magulang lalaki. Nagkasabot na sab diay ang iyang Manoy ug ang iyang guwapang adviser nga maestra. Ahaka!

“Manoy, adunay daghang til-as sa ibabaw sa mga sanga sa tambis!” nakasinggit si Mar sa iyang magulang nga paspas na kaayong naglataylatay sa mga sanga sa tambis sa ibabaw nga nagsugod na sa pagpamupo.

“Dong, Mar, sila ang akong mga abyan! Mangahanaw ang mga til-as kun ako na mismo ang manguha og mga hinog nga bunga sa tambis...!”

Nahibulong si Mar. Wa nay mga til-as nga mikatap sa mga sanga sa tambis sa kinaibabwan ug nakita niya nga linga kaayo sa pagpamupo og hinog nga bunga sa tambis ang iyang magulang lalaki. (Kataposan)