Balaod sa helmet

Kini atong gobiyerno, attorney! Wa na man gyu’y ayo! Mga pobre ra man gyu’y daugdaugon!’ bagulbol ni Brando Andal atubangan ni Atty. Lindo Arnado sulod sa bupete sa naulahi. Napugos pagpangunsulta rong buntaga si Brando tungod sa kahasol sa iyang panghunahuna.

Dili siya ganahang mosul-ob og helmet nga magmotorsiklo. Ug magmulta pa gyud siya sa risgo sa iyang kaugalingong ulo. Unya may dugang pang bayranan sa rehistro sa helmet. “Pobre ray gipanguwarta pag-ayo sa atong gobyerno. Kay motorsiklo ra may maapord nila!” dugang ni Brando. Nakapahiyom si Lindo sa komentaryo sa kliyente, samtang nagbasa sa libro nga nag-ulohan Philippine Constitution nga iyang gipaklipakli ibabaw sa lamesa.

“Unsa may gusto nimong mahitabo?” ni Lindo. “Gusto nako nga madeklarar nga dili balido ang balaod sa helmet. Nga kana unconstitutional kay violation sa katungod sa tawo. Kanang giingong right to privacy” ni Brando. Nakatawa ang abogado. “May punto ka diha. Nganong suheto ka man anang right to privacy?” ni Lindo. Nitutok sa kaatubang human niyahat gikang nagbasa sa libro. “Makabasa man sab sa panagsa sa mga komentaryo sa abogado nga namantala sa mga tabloid” ni Brando. “Unsa man gyu’y imong nasabtan ining right to privacy?” ni Lindo. Gipasulti una ang kliyente aron matugkad sa abogado sa iyang kaalam mahitungod ini.

“Ang akong nasabtan, una, nga ako usa ka pribadong tawo. Private citizen. Ang akong kinabuhi, akong lawas, akong mga bahin sa lawas sama sa ulo, akong private property. Busa way labot ang gobyerno. Kun magrisgo ko sa akong kinabuhi, ako ra nang kagawasan nga gipili. Dili kay panguwartahon ko’s gobiyerno pinaagi sa pagpamulta kay risgo akong kinabuhi ug ulo kay wa nag-helmet. Private life, private choice, private right ug private property nako akong kinabuhi ug ulo. Busa nakalapas sa akong right to privacy ang pagpugos nako sa pagpa-helmet, pagparehistro og helmet ug pagpamulta kun di ka-helmet” ni Brando. Nakahangadhangad si Lindo. Nihapuhap sa iyang suwang. “You have a point there Mr. Andal” naka-Iningles ang abogado. “Ibutang ta pananglitan, wa ko mag-helmet nagmotorsiklo. Nadisgrasya ko. Nabuak akong ulo. Ang gobyerno bay mogasto nako sa ospital? Ang gobyerno bay mogasto sa punerarya inig kamatay nako? Dili! Nganong pabayron man ta’s gobiyerno sa risgo nga atong gawasnon nga gipili?” ni Brando. “Ha ha ha. Bravo! Bravo!” nakapakpak si Lindo. “Abogaduhon ka man? Nganong wa man ka nag-abogado?” ni Lindo. “Kini laging kawad-on attorney. Napulo mi ka magsoon. Among ginikanan ordinaryo rang empleyado sa gobyerno. Nikuha lang ko’g vocational. Refrigeration and air-conditioning. Kun swertehon, dako pa ma’g kitaon sa nag-opisina. Ang akong sakyanang makaya, motorsiklo ra gyud” ni Brando. Seryoso.

“Ako pa nang tun-an sa atong Batakang Balaod. Kun nakalapas ba nang maong balaod. O sukwahi ba sa Constitution” ni Lindo. “Pila may imong acceptance fee, attorney? Kun magpapetisyon ko nimo nga probahon nga unconstitutional ang balaod sa helmet. Dapat optional lang na. Dili compulsory” ni Brando. “P100,000” ni Lindo. Nakapangawot sa ulo si Brando. “Aron di ka mabug-atan, pag-agni og laing 99 ka tawo nga mokuyog nimo. Mag-amotay lang mo’g tagsa ka libo. Di, gaan na kaayo. Kun mas daghang magpetisyon, mas bug-at ug mas alegre. Balik sunod semana. Aron pahibaw-on tika kun dako ba ta’g tsansa nga modaug sa atong petisyon. Adto ra ba ta sa Manila ani mopasaka. Sa Supreme Court” ni Lindo.

“Na hala. Mobalik lang ko sunod semana. Ug basig usa ka gatos na mi ka buok mobisita nimo” ni Brando. Gigunitan ang helmet nga gisabak nga wa pa narehistro. Nitindog ug nihinay og lakang padulong sa pultahan sa bupete. Gisundan og tan-aw sa abogado ang kliyente. Nakapanglingo si Lindo. Kay sa pagkakaron, nangita pa gyud siya’g provision sa Constitution nga masitar nga maoy nasupak sa balaod sa pagpasul-ob og helmet. (Kataposan)

(Kadtong magbabasa nga gusto’g libreng kunsulta, dad-a ning pahina sa sugilanon sa opisina sa tagsulat. Iatol og Sabado sa buntag.)