Dabong

Paspas nga gihawanan ni Kardo sa dala niyang sanggot ug sundang ang ilawom sa siot nga punoan sa kawayanan, daplin sa banika. Sakuban sa sanggot ug sakuban sa sundang ang iyang gitakin sa matag kilid niya.

Way hunong ang paghabas ni Kardo sa mga kagingking nga naglampiay pag-abong ilawom sa kawayanan. Nabantang nga mga guod sa kawayanan. Sa dihang nahawan na gayud ang ilawom sa mga punoan sa kawayanan, maoy nasugat sa panan-aw ni Kardo ang preskong mga dabong nga milugwa pagtubo sa kilid sa siot nga punoan sa Kawayanan.

“Angay lang nga amumahon kining mga dabong nga migitib pagtubo sa kilid sa punoan sa kawayanan. Gamit kaayo ang mga bulos sa kawayan, ilabi na ang mga gulang na nga bulos kawayan nga angay nang batason aron himuong dapat sa pagatukoron nga balay, sa umaabot nga mga adlaw!” nagpahiyom si Kardo nga mipasiklap sa mga dabong nga lison ug tambok kaayo ang tinuboan ilawom sa siot nga mga punoan sa kawayanan.

“Tay, hawan na lagi kaayo ang ilawom sa punoan sa kawayanan! Nindot na kaayong pasilongan....!”

Nahalingi si Kardo. Maoy nasugat sa iyang panan-aw si Lito, ang 7 anyos nga bugtong anak nilang Tita, nga miapas kaniya ning buntaga. Matag Sabado, nga way klase ang elementaryang eskuylahan sa baryo. Mosuroy sab ang iyang anak sa banika.

“Bitaw, Dong Lit! Hawan na kaayo ang ilawom sa mga punoan sa kawayanan. Wa nay kagingking! Pwede na nga himuon kining pauran sa turo tang kabaw kay landong na kaayo sa ilawom...!”

“Uy, Tay! Katambok ug kahimsog sa mga dabong nga mitubo sa kilid sa punoan sa kawayanan, uy! Ibaligya ni Nang Henya ang mga dabong, Tay, aron ta makakuwarta! Makabawon kos eskuylahan...!”

Igo lang nga mipahiyom si Kardo nga miagbay sa bugtong anak, human niya ikasakob sa tagsatagsa ka mga sakuban ang dala niyang sanggot ug sundang.

Si Nang Henya maoy mamalitay og nagkadaiyang utanon sa ilang baryo aron itumod sa siyudad. Gikan pa sa sinugdan, nagsige nag hangyo si Nang Henya kang Kardo nga mopalit og mga dabong sa kawayan. Apan kanunay kining balibaran ni Kardo. Pinaagi sa iyang kawayanan, nakabangkelya kini sa ilang pagpuyo ni Tita.

“Dong Lit, dili angay nga lukahon ug ibaligya ang mga dabong sa kawayanan. Gamit kaayo ang mga bulos sa kawayan inigkagulang na niini. Angay lang nga amumahon sa pagpadako ang misubol nga mga dabong aron mas modaghan ang atong kawayanan. Gamit kaayo ni alang sa pagkural ug pagtukod og kabalayan sa umaabot...!”

“Kun ibaligya mo ang mga dabong, Tay, madugangan ang akong bawon sa eskuylahan...!”

Gipikpik na usab ni Kardo ang abaga ni Lito. Nasayod siya nga linghod pa kaayo ang kaisipan sa bugtong niyang anak. Dabong pa kaayo ang hunahuna ni Lito ug dili pa makatugkad sa kamahinungdanon sa paggalam ug pag-amuma sa mga bulos sa kawayan sa banika. (Kataposan)