Katungod sa tag-iya

Nikurog og gamay ang mga kamot ni Olga Banzon pagdawat niya sa sulat gitunol sa tawo nga nagpaila nga si Glen Nunez sinugo ni Mr. Yul Delima. Ang nadawat ni Olga karong buntaga sulat gikan sa abogado ni Mr. Delima nga si Atty. Nestor Castro. Nagbarog si Olga duol sa tindahan nga iyang gipatukod sa bakanteng luna atbang sa iyang balay tabok sa karsada sa baryo. Pandaba.

Nibarog na ang upat ka haligi. May atop na. Ug gisugdan na unta og trabaho sa duha ka panday ang pagdapat og sawog. May duha ka laing panday nga kuyog ni Glen ug barangay tanod nga si Owen Neri.

“Unsa may unod ining sulata?” ni Olga ngadto ni Glen. Nagtutok sa gigunitang sobre nga wa gitikop “Basaha lang” ni Glen. “Di lagi ko kaayo kasabot og Iningles. Kay wa man ko kahuman og elementarya” ni Olga. “Matud sa sulat sa abogado sa akong amo nga ipaguba ang tindahan imong gitukod. Kay kun dili, ipaguba sa akong amo para nimo. May kuyog na kong mga panday ug tanod. Ang mga panday moguba sa imong tindahan, kun dili nimo gub-on” ni Glen. “Sa akong nasayran, kining akong gitukuran, yuta man sa akong apohan” ni Olga. “Ang imo bang apohan nisulti nimo mismo ana?’’ ni Glen. “Wa hinoon. Kay wa na man ko kaabot sa akong apohan” ni Olga. “Titulado na nang yutaa sa ngalan sa akong amo. Busa, kun imo mang apohan tag-iya ini, posible gibaligya na niya ngadto sa akong amo, sa buhi pa siya” ni Glen.

“Puwede mohangyo una ko ninyo. Nga adto ta mag-istorya sa opisina sa barangay kapitan. Aron mapasabot ko sa kapitan kun unsa gyuy angay nakong buhaton” ni Olga. Nagtinan-away si Glen ug si Owen. “Puwede” ni Owen. “Pero pauronga una og trabaho imong mga panday. Aron dili dako’g bago ang pagpaguba,” dugang ni Glen. Ug nanakay sila’g traysikol padulong sa barangay hall sa Pandaba.

Nanghupaw ang barangay kapitan nga si Carlos Hermoso human og basa sa sulat nga gipabasa ni Olga. Gitunol ngadto sa iyang sekretarya nga si Helen Inso. “Basaha kuno’g sakto ba nang sulata. Kay gradwado ka mag abogasya, bar exams naman lay kulang nimo. Tan-awa kono’g nakahinumdum ka ba anang balaora nga gisitar sa sulat” sa kapitan. Naglingkod ang kapitan sa tumoy sa lamesa sa session hall. Ang sekretarya diha sa iyang too naglingkod. Ang mga bisita naglaray og lingkod dapit sa wala sa kapitan. Gibasa ni Helen ang sulat. “Tinood ni Capt. Naa gyud na sa Civil Code balaora. Bisa’g kuhaon pa nako akong codal provision sa Civil Code,” ni Helen. Gitunol ang sulat ngadto sa kapitan. Nanghupaw na sab ang kapitan nga nitan-aw ni Olga sa pagdawat sa sulat.

“Wa tay mahimo ana Olga. Katungod sa tag-iya ang pagguba sa imong gitukod nga istraktura sulod sa iyang yuta, kun dili siya mosugot nga patukuran. Sumala diha sa balaod, makagamit siya’g rasonable nga gahum pagpanalipod sa iyang butang” sa kapitan. Nitunol sa suwat ngadtong Olga. Gidawat ni Olga ang suwat. Ug minghoy iyang nawong nga nibasa sa unod sa unang higayon:

“Pursuant to Art. 429, New Civil Code, you are hereby ordered to immediately demolish the illegal structure you constructed on the land of Mr. Yul Delima, known as Lot 8712 under Transfer Certificate of Title No. 4069 issued in 1979. Otherwise, my client will cause its demolition in your behalf. I am writing as counsel for said land owner, who under said law has the right to use reasonable force to protect his property rights. The law says:

“The owner or lawful possessor of a thing has the right to exclude any person from the enjoyment and disposal thereof. For this purpose, he may use such force as may be reasonably necessary to repeal or prevent an actual or threatened unlawful physical invasion or usurpation of his property.” Your compliance will be appreciated.”

Dakong pagbasol ni Olga nganong nitoo dayon siyas iyang ig-agaw nga si Ingrid Turion nga sa ilang lolo ang maong yutang gitukuran niya’g tindahan. (Kataposan) (Sa magbabasa’g gusto’g libreng konsulta, dad-a ning pahina sa opisina sa tagsulat. Iatol og Sabado sa buntag)