Mao na lang ang naabtan ni Pasyo, sa paghitangka niya sa panimalay ni Ulang nga subsob kaayo ang pagbakho. “Unsay nahitabo kanimo Ulang? Unsa?” dihay dili tiaw nga kahibulong ni Pasyo sa iyang hinalaran.
“Sure ka Pasyo ... nga sa panahon sugton ko ikaw ... ikaw ang mangamahan ning akong gisabak?” nagkayuring ang ganay sa sinultihan ni Ulang.
“Nakaseguro gayod ako ... nga dili ako unongan ni Tibo, aron iya akong pangasaw-on!”
Naamang sa makadiyot si Pasyo. Kinsa man sad god ang magdahom nga sa katig-a og kasingkasing ni Ulang, nga mahigugma kaniya, humok pa man sa mamom nga itugyan nalang ang iyang gugma sa lalaking wa niya higugmaa?
“Unsa na Pasyo ... mosugot ka nga ikaw na lang ang mahimong amahan ning akong gisabak, sa panahon ako na kining ihimugso?” nagpakisayod na usab si Ulang nga dala ang hangyo lubo.
Nanganak gayod si Ulang sa usa ka mahimsog nga batang lalaki, diin siya kunohay ang nagpaila nga maoy amahan. Gipabunyagan nila ni Ulang sa ilang dakong simbahan sa lungsod sa San Fernando.
Nagmata lang og buntag si Tatay niya Oming, uban kang Nanay niya Laydang. Duha pa lang gani ka buwan sukad bunyagi ang maong bata, kanunay nang dili makatulog si Pasyo, ilabi na kun magsakit ang bata.
Unsaon modayon man lang og hagok si Ulang. Kanunay magpangagot ang bag-ang ni Pasyo, nga naghunahuna, nga mismo dili siya maoy tinuod nga amahan sa bata, siya na man hinuon ang nagsakripisyo og inatiman?
Kanunay siya hiabtan ni Ulang nga naghilak, dinanguyngoy nga way hunonghunong. Nakahunahuna na lang si Pasyo sa paghikog, puslan man nga siya na hinuon ang mag-antus.
Kanunay niya mahinumdoman ang masakit nga pulong ni Ulang, sa panahon nangindahay pa siya sa maong babaye nga iyang gipakamutya ug gipakabathala nga nagkanayon.
“Bisan unsaon nako og hunahuna Pasyo ... wa ka gayoy luna sa akong kasingkasing .... aron ikaw akong higugmaon!”
“Uhaaaaa ... uhaaaa .....uhaaaa! mitiyabaw na usab ang bata. Lakip si Pasyo ... nagkatawa ug naghilak.
Gipangutana siya ni Ulang nga nagkanayon.
“Luha kini sa kalipay Ulang ... sa resulta sa imong pagpanguwag!”
Igo lamang siya gibawsan og yuhom sa pahiyom ni Ulang ug mibahakhak sa pagkatawa sa gidangatan kang Pasyo. Hangtud miluom ang inudhak sa kahilom dungan sa linugapak sa sawog nilang kawayan nga ingon sa giuyog sa linog. (Kataposan)