Kaugalingong pinulongan

Hapit kada buntag, samtang magbasa si Atty. Nino Perez sa mga libro sa balaod mahitungod sa kaso nga iyang gi-research, madungog niya iyang silingan nga si Eleanor Manaytay nga mag-Iningles sa iyang mga anak. Kun way bista nga tambungan ang abogado, sama karong buntaga, nabatasan na niya nga magbasa una og libro balig usa ka oras una siya magtrabaho og mga papeles.

Kay ang bintana sa iyang bupete nagdungaw lang sa nataran sa balay ni Eleanor nga sulod ra sa compound ni Mr. Castro, dungog kaayo sa abogado ang pakighinabi sa silingan ngadto sa iyang mga anak nga sila si Meme, 6 anyos ug Maychel, 3 anyos. Iningles gyud ang isulti sa inahan ngadto’s mga bata. Nahimuot lang maminaw si Nino.

“Do not play outside near the road. Just stay here in the yard,” ni Eleanor ngadto sa mga bata. Ang bana ni Eleanor nga si Jack usa ka CPA. Sayo tiggikan, ngadto sa iyang opisina.

Kasagaran kung magbasa si Nino, litukon niya ang mga pulong sa libro. Kusgon niya iyang tingog nga mora’g nag-declaim o nagdiskorso. O mora’g newscaster sa TV. Usa ka buntag dihang wa pa nangmata ang mga anak ni Eleanor, nakapangutana siya sa abogado.

“Attorney, nganong kusgon man nimo paglitok ang mga pulong kun magbasa ka’g libro?” ni Eleanor. Nagbarog lang sa nataran nga nihangad sa bintana sa bupete sa abogado.

“Lainlain ang hinungdan kun akong litokon ang mga pulong” sa abogado.

“Puwede ko masayod sa mga hinungdan?” ni Eleanor. Naisang kilay.

“Una, kun boring na gani akong nabasa, akong litokon. Aron mapuslan ang libro bisan unsa ka boring. At least, mapraktis akong dila paglitok sa pulong nga Iningles,” sa abogado nidungaw sa kahinabi.

“Unsa pay laing hinungdan?” ni Eleanor. Nakuryoso.

“Aron sab magamit nako ang ubang kahimanan sa pangutok. Sama sa baba, dila, dunggan, memory, gawas sa mata” sa abogado.

“Unsa may kalainan kun silent reading lang imong buhaton? Mata ray palihokon?” ni Eleanor.

“Dunay higayon nga kun mata ray palihokon, mata ngadto sa utok, motuhop gihapon sa imong pangisip ang gibasa. Duna say higayon nga dili motuhop. Nagkinahanglan gyud nga litukon nimo ang mga pulong. Kay sa paglitok nimo sa pulong, nabasa nimo. Una, nagamit ang mata. Dayon ang baba ug dila. Sa paglitok nimo sa pulong, nadungog nimo. Busa duha ka senses ang nagamit. Mata ug dunggan. Posible mahinumdum ang mata. Posible sab mahinumdum ang dunggan. Hasta ang dila ug ang baba, posible sab mahinumdum,” ni Nino. Nipahiyom si Eleanor.

“Pagkatinood, ang tool of trade sa abogado, ang iyang panabi. Sa husgado, inig sulti sa abogado, kinahanglang di lang nga may punto iyang isulti, kinahanglan sab nga maayo o nindot siyang paminawon” ni Nino.

“Husto” ni Eleanor. Nakayangoyango.

“Kay kun manangggot pa ko, kanunay’ng hait akong sanggot. Aron sa pagpamakgot sa sanggotan, dili ko maglisod ug dali ra kong nakahuman. Ako kanunay’ng gibaid akong dila, aron maayo ko’g agi sa husgado” ni Nino.

“Sa ato pa, maayo gyud ang akong mga anak, gagmay pa, ako nang gi-Ininglisan? Aron maanad ilang dila sa Iningles?’ ni Eleanor.

“Dili maayo” ni Nino.

“Ha?” nauknol si Eleanor. “Ngano man?” dugang niya.

“Dapat mag-Binisaya lagn gyud ka’s imong mga anak. Atong kaugalingon pinulungan. Dapat adto ra sila makat-on og Iningles sa eskuylahan. Pareha nako. Parehas akong mga anak. Wa gyud ko mag-Iningles ani nila. Pero karong nakagradwar nag BS Psychology si Delia, kun gikinahanglang mag-Iningles, fluent siya. Mao sab si Abet nga nakagradwar og Fine Arts,” ni Nino.

“Unsa may nakaayo sa atong pinulungan?” ni Eleanor.

“Ang atong pinulungan gamit sa tanang higayon sa tibook Cebu, ka-Bisayaan ug Mindanao. Kun ang imong mga anak Iningles ray nakamahuan, handicapped sila. Kay nobenta porsiyento sa atong mga kaparyentehan, higala, klasmet ug mga silingan, dili man mo-Iningles. Maayo nang atong kaugalingong pinulungang master nato. Ug siyempre kun fluent ta sa English, its another advantage” ni Nino.

Nakapanabon sa baba si Eleanor. Unya nanggawas sila’s Meme ug Maychel kay nagmata na. “Good morning Mommy!” ni Meme.

“Hi Mommy!” ni Maychel.

“Ug mga bata, panulod sa mo’s balay. Kay duna pa koy kaistorya. Pangaligo na hinoon mo” ni Eleanor.

“Nahingangha ang mga bata. Nakapahiyom si Nino.

“Ah, sige attorney ha. Kay atimanon ko pang mga bata,” ni Eleanor nga nitalikod. (Kataposan)