(Matag Domingo) Gihatag sa mangtas ang iyang bakus

Dinhi sa balangay Butong-Kawayan linaw ang pamuyo sa mga lumolupyo. Dili lisod ang ilang kahimtang kay daghan nang mga lagutmon dinhi sa ilang balangay.

Ang balangay sa Butong-Kawayan nahimutang sa usa ka walog nga gitaliwad-an og duha ka mga dagkong bungtod. Nindot ang matang sa yuta dinhi kay tabunok kaayo ug maong nindot usab ang tubo sa mga mais, mga saging, mga gabi, mga ubi, kamunggay, ug uban pang mga matang sa lagutmon.

Bahin sa panghayopan dali ra kaayong mahimsug ang mga kanding, baka, kabaw, baboy, mga manok, gangsa, itik, pabo ug uban pa tungod kay dunay nagbusagak nga busay diin nakamugna kini’g usa ka dakong lim-aw nga anha usab manguhag tubig ang mga katagibalangay.

Apan kalit lang nga gibati’g kahadlok ang mga lumolupyo dihang may gibalbal. Usa ka mabdos nga babaye nga asawa ni Artemio nga maoy hepe sa mga tanod dinhi. Tungod niini nanumpa si Artemio nga siya gyud mismo ang mopatay sa mangtas nga ungo.

“Ayaw pangandak, bay Temyong, uy,” badlong ni Corak nga sugarol og manok. “Lisod kaayo kontrahon ang ungo, kay may gahom kana sila.”

“Gahom? Dili moila’g gahom ning akong pistola, Bay,” tubag ni Artemio nga gibati’g kalagot sa gipamulong ni Corak.

“Kinsa gyud kaha nang maong mangtas, Bay, no?” ni Corak.

“Taga dinhi ra na sa ato, Bay.”

“Unya, may gidudahan ka, Bay Temyong?”

“Duna.”

“Kinsa man?”

“Si Ingko Matias.”

“Ha, si Ingko Matias, apan, Bay, Diosnon kaayo nang tawhana. Hapit kada Domingo tua ang nawong ana sa simbahan,” pasabot ni Corak.

“May nakakita nga nahimo siyang usa ka dakong iro.”

Wala na motingog si Corak. Sa iyang hunahuna lagmit madisgrasya gyud ang tiguwang kay lain ra ba ni si Temyong. Nakaagi na kini’g bugoybugoy kaniadto ug nakaagi na pud ni’g rebelde ug matud pa duna na kuno’y gipatay kini si Artemio. Unya, nananghid si Corak kay muadto pa siya sa ilang Medyong aron kuhaon ang hiniktan nga ilang itari ugma. Pag-abot niya sa may agianan duol sa balay ni Ingko Matias gisugat siya sa tiguwang. Mapahiyumon kaayo kini.

“Maayo kay nasugatan tika, Corak. Muadto unta ko sa inyo,” ni Ingko Matias pa.

“Ngano man diay, Ingko,” gibati’g kakulba si Corak kay matud pa ra bang Temyong, ungo kini siya ug hilabihan ka mangtas ug maoy nagbalbal sa asawa ni Temyong.

“Imo na ning akong bakus, panit ni ug lig-on pa gyud kaayo.”

“Ha, imong ihatag nang imong bakus nako, Ingko?” nakalitan si Corak.

“Oo, nia dawata na ni,” gidunol ni Ingko Matias ang bakus ug wala sa hunahuna nga midawat si Corak. Unya, wala dayon magdugay si Corak. Ginindotan siya sa bakus kay panit ug lig-on kaayo. Iyang gisukodsukod. Unya kalit lang kining mihugot sa iyang hawak.

“Uy, naunsa man ni nga nihugot man la’g kalit,” ni Corak pa apan ingon sa gipig-it pag-ayo ang iyang hawak ug tungod niini nakuyapan siya. Pagmata niya, diha na si Ingko Matias naglingkod atbang kaniya. Mipahiyom lang gihapon kini.

“Parehas na ka nako, Corak,” niini pa. “Usa kana ka mangtas nga ungo. Ug matag mandar ko nimo, motuman gyud ka ug di ka gyud makabalibad. Karong gabhiona, adtoon mo si Temyong ug imong balbalon. Wala’y tingogtingog nga milakaw si Corak aron pagtuman sa mando sa tiguwang. Pag-abot niya didto sa ka Temyong, gisugat siya niini ug gigapos dayon sa pisi. “Gaposon tika, Bay,” ni Temyong pa. “Kay sayod kong naa na nimo ang bakus ni Ingko Matias, gisundan tika ug nadungog ko ang iyang gisulti nimo. Bay, dili ka makabadbad kay may pangontra ko sa ungo. Karon, adtoon ko ang mangtas nga tiguwang.”

Pag-abot ni Temyong sa payag ni Ingko Matias, wala na kini sa iyang pinuy-anan. Matud pa sayo kining milakaw. Milayas si Ingko Matias. (Kataposan)