Mga limos nga gibulsa

Domingo. Alas sayis sa buntag. Nilabay na ang katapusang gabii nga gibilaran ang patay’ng lawas ni tatay Terio. Kadaghanan sa nanagbilar namauli na aron matulog. Inig kahapon moabay sila sa lubong sa mga alas dos.

Ang wa namauli nangatulog na sa ilang gipanglingkuran. Nakahukom si Roger nga konprontahon niya iyang bayaw nga si Terio Jr. Giduol niya ang bayaw nga nagsigi og dula sa baraha sa lamesa sa teresa. Nagsolitaryo siya.

“Dong Terio! Wa gyud ka maghunahuna nga diyutay ra kaayo nanglimos. Unya imo pa gyong ibulsa ang madawat nimo?” ni Roger. Hinay iyang tingog. Apan pintok nga igo gyung madungog sa hingtungdan.

“Ah ayaw lang panghilabot! Tapik ka lang,” malagotong dispatsa niya sa bayaw.

“Wa ba koy katungod sa pagbadlong sa dautan? Ako gong asawa’y hago kaayo sa pag-inatiman sa inyong amahan!” ni Roger nitulisok sa bayaw. Masuk-anon.

Gibundak ni Terio Jr. ang baso sa lamesa. Nagtuasik ang sulod nga beer. Nanuol ang mga maguwang ni Terio Jr., nga silas Brando, Edna ug bayaw nga si Senda. Si Gina ug iyang bana nga German, dili makauli kay bag-o lang niuli sa niaging tulo ka bulan. Nagpadala la’g kuwarta.

Nakugang ang mga nakatulog nga nanagbilar sa nataran. Nahalingi ngadto sa teresa.

Kamanghurang anak si Terio Jr. sa upat ka managsoon. Wa gyud siya nagpakita’g pagpangga sa iyang amahan sukad sa gamay pa siya. Ang iyang gihunahuna, kay kamanghuran siya, kun unsay iyang makuha gikan sa iyang ginikanan ug sa mga maguwang. Sa pagkamatay gani sa iyang mama Susan, napulo na ka tuig ang nakalabay, siya ang nagsakeyu sa iyang alahas.

Pinangga lagi siya kay kamanghuran. Sa ulitawo pa siya, bisa’g asa lang siya puyo sa iyang mga minyo nga mga igsoon. Ang kamaguwangan nga si Brando, kay naminyo’g maestra sa Dumaguete nga si Senda. Didto sa Terio Jr. sa Dumaguete naghayskul. Gigastohan ni Brando. Pagkolehiyo niya, didto siya’s Manila puyo, sa balay ni Edna ikaduhang anak nga naminyo ni Roger, usa ka CPA. Ang ikatulong anak nga si Gina, naminyo og German. Tuas Germany nagpuyo ug nakatrabaho og banko sa Germany. Sigihan niya’g pangayo og bisan unsa na lang, laptop, sapatos nga mahalon, selpon, camera, relo ug kutob sa unsay moabot sa iyang hunahuna.

Kay wa magtarong sa pag-eskuyla sa kolehiyo, puro sugod-sugod og kurso ug way nahuman, dili siya kalipikado sa pang-opisina nga trabaho. Girekomendar siyang tatay niya sa higalang may Security Agency. Nasekyu si Terio Jr. sa Arabian Savings Bank ning dakbayan. Unya tig-ulian siya sa lungsod sa San Sebastian diin sa Poblasyon duna siya’y balay giabangan. Si Tatay Terio niya retirado nga drayber sa ambulansiya sa ilang lungsod. Duna siya’y balay luyo sa munisipyo, sa baryo Silitolin. Nia karon ang iyang haya sa sala sa iyang balay.

Sa pagkasakit sa tiguwang kay dunay hayblad, giatake, nagtampotampo ang tulo ka maguwang sa gastohan sa ospital. Ang pinakadako’g tampo si Gina. Si Terio Jr. way tampo. Unya siya pay bisyoso kaayo. Magsige’g order og ilimnon ug sigarilyo kun mag-apong sa iyang amahan. Ang pabayron si Edna nga nibakasyon aron lang pag-atiman sa ilang tatay. Dihang namatay na iyang tatay, gibilaran, manugo siya’g mga tawo. Papalit og ilimnon, mangayo’g kuwarta ni Edna para gasolina, snacks sa mga sinugo, aron makaganansiya. Bisa’g wa mangayo ang mga sinugo. Tampo lang ilang kahago. Ang mga tong sa madyong pagbilar, gibulsa niya. Mangimbitar siya’g mga tawo. Kun may mohatag niya’g kuwarta, ibulsa niya.

Naglingolingo si Edna nga nagtan-aw ni Roger. Wa katingog si Brando ug Senda.

“Unsa inyo ning gikonsenter inyong manghod?” ni Roger ngadtong Edna.

“Ang ato ba, di lang una na nato hisgutan butanga. Aron way gubot. Maulaw tas mga tawo” ni Edna.

“Ah ako diay roy dautan kay akoy nanghilabot ining butanga!” ni Roger dayong lakaw padulong sa lawak. Nakahukom siyang mopauli na lang sa Manila. Kuhaon niya iyang maleta.

Nigukod si Terio Jr. ni Roger. Nigunit sa abaga sa bayaw.

“Pasayloa lang ko Dong Roger. Iuli nako akong mga nakurakot. Ihatag nakong Manang Edna,” ni Terio Jr.

“Naa ra man diay na!” ni Brando nga nakapahiyom.

“Brod Roger. Ay na la’g lakaw, Brod. Nakaamgo na’s iyang sayop akong manghod,” dugang ni Brando.

“Salamat!” ni Roger, sa malomong tunada. (Katapusan)