Duha ka sugilanon: Si Kulas kusgan

Sa among baryo sa Kanturaok, wala tingali tawo nga wa makaila kang Kulas. Ang sinagop sa magtiayong Beling-Ditha, nga amo ra usab silingan.

Bisan gani ang mga bata sa among dapit nga may igo nang kabuot, nakaila man kaayo kang Kulas. Gani, tawgon man niini si Kulas og, “Kulas kusgan”. Wala man god hinuoy nahibawo sa tinuod nga apelyedo ni Kulas.

Kay wala man gyud kini ikatug-an, kun imo kining pangutan-on. Bisan gani ang mga magtiayon nga nagsagop kaniya, wala usab mahibawo sa iyang apelyedo ni Kulas. Mibutho man lang god kini diha sa ila. Ug naghangyo nga anha mopuyo, sa ilang balay.

Angay sab gyud hinuon nga tawgon siya’g “Kulas kusgan”, kay naghupot man sab siyag talagsaong abilidad sa pagkakusgan. Gani, sayun-sayunon man lang ni Kulas ang pag-ibot sa usa ka punoan sa kahoy, nga magturok diha sa yuta. Ug yanuyanuhon lang usab niya pag-alsa ang mga bug-at nga butang, basta iya lang kining makuptan.

Daghan na kaayong mga higayon nga nasukod gayud ang abilidad ni Kulas sa pagkakusgan. Ug usa gayud ako sa nakasaksi niini. Ug nakadayeg gani ko sa gipakita niyang abilidad.

Ang una gayud nakong nasaksihan mao kadtong pag-alsa ni Kulas sa kaha sa usa ka sakyanan nga giilisan og ligid. Mihiyos man god ang usa ka ligid sa maong sakyanan ug kinahanglan gayud nga ilisdan. Apan naatol usab nga wala makada og “jack” ang nagmaneho sa maong sakyanan. Maayo nalang gani, kay diha usab niadtong tungora si Kulas. Mitabang kini sa pag-ilis sa ligid pinaagi sa pag-alsa sa kaha sa sakyanan.

Ang grabe gyud nga nahitabo, mao kadtong duna untay duha ka mga torong kabaw, nga magsinungayay na unta. Sa walay kukahadlok giuwang kini ni Kulas. Gipangkuptan lang ni Kulas ang mga sungay sa duha ka mga kabaw ug gipangtulod kini. Hangtod nga na-uwang gayud niya kini. Ug wala na madayon sa pagsinungayay.

Nalibog na hinuon ko, kun diin gyud kaha magawad ni Kulas ang iyang abilidad sa pagkakusgan. Talagsaon man god kaayo kining abilidara. Daw di ka makatuo nga mahimo kini ni Kulas, kay gamay ra man kaayo siyang tawo. Niwang ug potot pa gayud.

Tungod sa akong kaikag nga mahibaw-an gayud ang sekreto ni Kulas, maong nakigsuod ko kaniya. Gikuyog ko siya, hapit sa tanan kong mga lakaw. Labi na sa pagpangahoy og para igsusugnod.

Pabor man sab kaayo ko kun magkuyog mi sa pagpangahoy. Kay siya may modala sa akong mga kinahoyan. Lumpungon man lang niya pagdala, ang among mga kinahoyan. Bisan unsa pa kadako sa mga bugkos niini.

Sa sigi namong kuyog, nahibaw-an ko ra gyud ang sekreto ni Kulas. Nakakita diay siya’g usa ka batong itom, nga naglutaw sa tubig, samtang naligo siya sa linaw. Sa sinugdanan, iya lang untang gihiposan ang maong bato. Apan kay gipadamgo man siya, nga makatabang kaayo kini kaniya kun iya kining lamyon, maong iya usab nga gilamoy ang itom nga bato.

Sukad lang malamoy ni Kulas ang itom nga bato, nahimo na siyang kusgan. Gani, yanu-yanuhon lang niya sa pag-alsa ang bisan unsang butang nga iya lang makuptan. Ug makahimo sab siya, si Kulas sa pag-ibot sa usa ka punoan sa kahoy nga magturok diha sa yuta, sa tumang kasayon.

Daw dili ko makatuo sa akong nadunggan gikan kang Kulas. Apan sa hilom, nangandoy lang gihapon ko, nga makahupot usab og samang abilidad nga nahuptan ni Kulas. (Kataposan)