Ungo nga bilyonaryo nanghatag og kuwarta

Unsa kanang karaang balay ni anhing Nyor Enong paliton og usa usab ka dato? Yamat, kinsa kaha nang datoa nga giingon nimo, Bay Toloy? Mora’g gibati pud og kahinangop si Estong sa gitaho kaniya ni Toloy nga aduna na gyu’y mopalit sa karaang balay.

Dugay na man gud nga nangandoy ang bugtong anak ni Nyor Enor nga si Turo nga unta dunay mopalit ning ilang dako ug karaang balay nga nahimutang sa bungtod aron wala na siya’y ulion pa dinhi sa ilang baryo. Ug kini si Toloy mao ang hardinero dinhi sa karaang balay. “Kaila ka, bay Estong, kaila kaayo ka,” ni Toloy pa nga nagpahiyom. “Kahinumdom ka atong kaduwaduwa kaniadto nga anak nilang anhing Bosto ug ni anhing Teresa? Si Damian ba? Karon kahinumdom na ka...”

“Aw, o, di ba dugay na man to siya sa Inglatera ug nadungog gani nga puwerte nang datoa didto kay nakaasawa’g dato usab kaayo,” milugdat ang mga mata ni Estong dihang nahinumdom siya.

“Ugma siya nay mopuyo sa karaang balay. Wala na man kuno’y pamilya kana si Damian kay nangamatay tungod sa dakong buhawi nga mikastigo didto sa ilang dapit sa Inglatera. Aw, atong sud-on og balik total daan na man nato kini nga amigo, sa gagmay pa ta, dili gyud tang tulo magbuwag, kitang tulo gyud ang magduwaduwa didto sa may lugot duol sa karaang dakit...” Miigham si Toloy.

Tuod, dihang si Damian na ang nagpuyo sa karaang balay nga napalit niini sa anak ni anhing Enong nga si Turo, makita na gikan sa ubos nga duna nay suga nga magsiga sa poste nga nahimutang sa may gate paingon sa itaas sa balay. Ug nakurat sila si Toloy ug Estong dihang gipatawag sila ni Damian. Midali dayon sila’g adto sa karaang balay. Pag-abot nila didto sa may sala sa dako ug karaan nga balay gisugat sila ni Damian.

“Kumosta mo, bay Toloy, bay Estong?” Ni Damian pa nga migakos tagsatagsa sa kanhi niining mga higala sa gagmay pa sila.

“Nia, Bay Damian, buhi man, pero, mao lagi, igo ra intawon makakaon. Pobre lagi intawon...” medyo may ganay sa pagmahay nganong naingon ang ilang kahimtang niini, tingali badlis gyud sa kinabuhi o palad nga sila si Toloy ug Estong mga pobrehon gyud.

“Mao ba, aw, way problema na, kay hatagan ko kamong duha og daghang kuwarta. Madato na mo sama nako. Pero, duna lang ko’y ihangyo ninyong duha, kana kun mosugot mo,” mitan-aw si Damian lagbas sa bentana.

“Unsa man na, bay Damian nga ihangyo nimo namo?” ni Toloy pa.

“Kay mamatay na man gyud ko tungod ning akong sakit. Duna koy sakit nga mitagal nako. Gusto nako nga patakdan tamong duha. Ungo ko, mosuyop og dugo. Ug kay mao may tugon sa akong asawa nga magpatakod ko aron hapsay na ang akong pagpahuway, mao nga kamong duha akong patakdan...” Mitutok si Damian kang Toloy ug Estong.

“U-ungo diay ka, bay Damian?” ni Estong pa nga milugdat pagsamot ang mga mata kay may pagka-budlaton pud lagi. “Aw, bahala na, ang importante nga makatilaw pud mi’g kaharuhay sa among kinabuhi.

“Su-sugot ka, bay Estong, nga mahimong ungo?” mora’g mikurog si Toloy og diyotay.

“Hoy, bay Toloy, higayon na kini nato. Di na gusto nga magsige’g suwa og ginamos ug pinodpod, uy. Usahay gani, asin na lang ang isuwa nako. Kay pobre lagi ta. Gusto ko sa gitanyag ni bay Damian nako. Ikaw, sugot na lang aron duha na tang labing dato dinhi sa atong lungsod. Sus, para ungo lang, aw, manglupad gud ta kada gabii...” Seryoso ang nawong ni Estong nga mipasabot sa higala.

“Sige na lang, uy, sugot na lang ko,” ni Toloy pa nga mikulismaot ang nawong.

“Buyno, ipaduol nako ang inyong mga liog, kay akong paakon, suyopon nako ang inyong dugo pero dili nako hutdon, mao ni paagi nga natakdan mo nako sa akong pagka mangtasss, he, he, he, wakkk!” Ug tagsatagsang gipaak ni Damian ang mga liog nilang Estong ug Toloy.

Dihang nangatakdan na sila si Estong ug Toloy mabati na sa mga lumolupyo dinhi sa baryo Sunog-Inanag ang langgis nga mga tingog sa duha ka wakwak. Matag gabii gyud, molanog ang tingog sa duha ka wakwak. Ug paglabay sa pipila ka tuig sila si Tolou ug Estong gidungog maoy labing dato sa ilang dapit. Dagha’g mga negosyo ug ang ilang mga anak mao usay nagdumala sa ilang mga gipangtukod nga mga negosyo. Samtang didto sa silingang baryo, naukay ang mga lumolupyo kay duna nay daghang gipangbalbal. (Kataposan)