Dasig si Lilia. Pulos kalipay ang sulod sa iyang kasingkasing. Wala na ang mga kabalaka ug kahasol nga iyang gibati. Nahatag na niya ang iyang gisaad sa namatay niyang inahan ngadto sa bugtong niyang igsoon, si Luz.
Gigakos niya ang igsoon pagkahuman sa gradwasyon niini. Nakahuman si Luz sa kolehiyo sa pagpaningkamot niya sa pagpaeskuyla niini. Malipayon ang iyang igsoon nga hugot usab nga migakos kaniya. Nagtoga pa si Luz.
"Salamat, Ate." Nakahilak si Luz sa kalipay.
"Kaakohan ko ang pagpahuman nimog kurso, Luz."
Igo lang nakahuman si Lilia sa kolehiyo dihang namatay ang ilang mga ginikanan ni Luz. Manghod niya si Luz. Sa wala pa mamatay ang ilang inahan, nakatugon pa kini kang Lilia nga dili pasagdan si Luz. Gisaad ni Lilia sa iyang inahan nga siya ang mopaeskuyla kang Luz sa kolehiyo. Graduating pa sa haysikol ang iyang manghod niadtong tungora.
Aksidente sa sakyanan ang namatyan sa ilang mga ginikanan. Nabangga ang gisakyan niining bus paingon sa siyudad aron unta mangompra alang sa gamay nilang sari-sari store. Namatay dayon ang ilang amahan.
Gisakripisyo ni Lilia ang iyang gugma kang Donato tungod sa iyang gisaad sa iyang inahan. Gusto na nga makigminyo si Donato kang Lilia apan gibalibaran sa dalaga ang ulitawo kay pahumanon pa niya ang iyang manghod sa kolehiyo.
"Pulos na ta nag-opisina, Lilia. Kitang duha ang mogasto kang Luz."
Nahinumdom si Lilia sa gisulti ni Donato. Apan gipasabot niya kini.
"Gusto ko nga ako lang ang mopahuman og kurso sa akong igsoon, Don. Gisaad ko kini sa akong inahan sa wa pa siya mamatay. Sabta ko."
Nagtuo si Lilia nga nakasabot si Donato kaniya. Apan nasayop siya. Nabugnaw ang tinagdan niini kaniya. Hangtod nga wa na kini magpakita o motawag man lang kaniya sa selpon. Wala usab moteks. Gisakitan si Lilia. Apan gisabot niya ang hinigugma. Nagtuo siya nga wala na kini makaantos sa pagpaabot sa paggradwar ni Luz.
"Ang imong kalipay na sab ang angay mong atubangon ron, Ate."
Miginhawa og lawom si Lilia. Naputol ang dagan sa iyang hunahuna dihang gikuhit siya ni Luz.
"Nagpalayo na si Donato nako, Luz. Pero okay lang. Di gyod tingali kami para sa usa’g usa. Ang importante nga nakahuman ka na sa college." Gikuptan ni Lilia ang kamot sa igsoon. "Tana, magselebrar ta sa imong pag-graduate. Mangaon ta sa restawran."
Nanglakaw dayon sila. Apan napahunong sila dihang may misangpit kang Lilia.
"Di mo ba lang ko ninyo iapil sa selebrasyon!"
"D-Donato!" Nahingangha si Lilia sa kalit nga pagpakita kaniya ni Donato.
"Sige, Kuya Donato, kuyog namo ni Ate." Malipayon kaayo si Luz.
Sa sulod sa restawran, madasigon silang tulo nga nangaon. Gikuptan ni Donato ang usa ka palad ni Lilia.
"Ikaw ra ang akong gimahal, Lilia. Wa na ko magpakita nimo, bisag pagtawag nimo sa selpon o kaha pagteks, aron hatagan tikag igong higayon nga maka-concentrate sa pagpaeskuyla kang Luz. Nakita ko ang dako mong tinguha nga solohon ang paggasto sa imong manghod sa iyang pagtungha. Gisabot tika, Lilia. Ug karon, siguradong mosugot ka na nga magpakasal ta."
Mitindog si Lilia. Nakahilak siya sa kalipay nga migakos kang Donato.
"Oo, Don. Magpakasal na ta."
Niadtong tungora, hingpit nga naangkon ni Lilia ang kalipay. (Kataposan)