Payag sa ungo gisunog

Kutob sa makaagi sa payag ni Inse Mirang bation gyud og kakulba kay lagi dugay na mang gidungogdungog si Inse Mirang nga usa ka mangtas nga ungo.

Ang iyang bana nga si Polinario dugay nang namatay ug dunay tabitabi nga nanggawas nga kuno ang bana ni Inse Mirang iya ra sang giunay og balbal dihang hiabtan kini niya nga dunay gikadulog nga babaye.

Hasta gani ang kabit ni Manong Polinario gibalbal usab ni Inse Mirang. Si Inse Mirang maoy kaliwat og ungo samtang kadto si Nong Polinario taga siyudad ug anak sa usa ka inilang Hepe sa kapolisan sa dakbayan.

Ug kay nahigugma man si Polinario kang Inse Mirang maong iya kining gipapangasawa ug dinhi na siya mopuyo kuyog kang Inse Mirang sa balangay sa Magngitngit.

Dinhi sa balangay mao ray kanunay unod sa tabitabi si Inse Mirang nga puwerte na gyud kunong mangtasa kay mangabat na og udtong tutok didto sa kasikbit nga baryo.

“Unsa may imong hunahuna ini, konsehal?” Gipangutana ni Pirok si Daloy ang konsehal dinhi sa ilang balangay nga silingan nila kay ang balay niini naa ra man sa atbang. Dugaydugay nang nakonsehal kini si Daloy ug may plano gani nga sa sunod piniliay modagan kini pagka kapitan batok kang Titi Masyong, nga maoy kinadugayan nga nahimong barangay kapitan dinhi sa ilang baryo.

“Hunahuna sa unsa, man, ha, Pirok?” mitan-aw si Konsehal Daloy kang Pirok.

“Bahin ba kang Inse Mirang,” ni Pirok pa. “Sayod kana bitaw nga ungo kana siya...”

Mipahiyom si Daloy nga mora’g kuwang sa pagtuo. “Ungo ba gud na si Inse Mirang. Sa akong tan-aw mora’g tabitabi lang na, Pirok...”

“Kaliwat man na siya’g ungo, kay ang amahan nianang Inse Mirang gipatay didto sa Magkuhit nga gikampohan sa mga Army. Usa sa mga sundalo didto, giabat ni anhing Ingko Serapyon ug kay may armas maong gipusil ug maayo kaayong pagkabuak sa ulo...” Mikipatkipat ang budlatong mga mata ni Pirok.

“Mao ba, aw, na hala, atong pakigsultihan si Titi Masyong, ang atong kapitan dinhi,” ni Daloy pa usab kinsa mora’g miuyon na lang sa gipahayag ni Pirok. Tuod, sa didto na sila sa ka Kapitan, Masyong, walay daghang istorya mimandar dayon ang Kapitan nga sunogon ang balay o payag ni Inse Mirang. “Sige, Daloy, ikaw ang bahala. Ungo man gyud kaha na si Mirang, sunoga ninyo ang iyang payag.”

Nanglihok dayon sila si Daloy ug Pirok. Pagka-gabii, dala ang usa ka kontinir nga gasolina ilang gisabligan sa gasolina ang masig ka bungbong nga sasa ang payag ni Inse Mirang. Unya, gidagkotan sa dala nilang posporo.

Lanog ang ilang mga katawa samtang namahuway sila ilawom sa dakong punoan sa mangga. Didto sa unahan makita pa nila ang nag-aso nga balay ni Inse Mirang. Unya, nakugang sila dihang may nabati silang tingog sa Wakwak.

Ug diha ra sa ilang tungod. Mihangad hangad silang duha si Pirok ug Daloy. Apan way nakitang Wakwak. Unya kalit lang mihagsa sa ilang atubangan ang usa ka babaye nga kalkag kaayo’g buhok ug siga kaayo’g mga mata ug duna nay mga tag-as nga bangkil.

“Inyong gisunog ang akong payag, busa, kuhaaon ko kamo sa inyong mga atay ug tinai, ngrrrrrkkkk.... wakkkkk...wakkkkrrrkkkkk!” Ug gipangkuniskunis sila si Pirok ug Daloy. Wala mahitsura ang ilang mga lawas ug nangawaksi ang ilang mga kaunoran.

Pagkasunod gabii, si Kapitan Masyong na pud ang gibalbal sa mangtas nga ungo. Nagtuo ang mga silingan nga si Inse Mirang gyud ang nagbalbal sa Kapitan busa ilang gipangita apan wala na si Inse Mirang nila makita, wala ug wala na gyud. May nag-ingon nga si Inse Mirang kuno mitabok sa isla Purongpurong kay tua kuno didto ang kaliwat sa iyang amahan nga maoy labing mangtas nga ungo. (Katapusan)