Kutob lang sa hilak

Gitan-aw ni Ramon ang kalendaryo nga nagbitay sa bongbong sa iyang lawak. Duha na lang ka bulan ang iyang paabuton makabakasyon na siya. Ubay-ubay na ang iyang natigom. Sobra nang ibayad sa utang ni Lita aron makagawas kini sa videokihan nga iyang gitrabahoan. Maangkon na gyud niya si Lita sa hingpit kay iya gyud kining pakaslan bisan ingon niini ang nahitabo sa iyang pagkababaye.

Kabisado ni Ramon ang kaligdong ni Lita. Mag-atbang ang ilang balay didto sa isla sa Pandanon, Jetafe, Bohol. Pulos sila anak og mananagat. Anad sa kakabos nga kahimtang. Nagkahinigugmaay. Og si Ramon gyud ang nakauna pagtagamtam sa mga tinagoang katam-is ni Lita. Dili gyud nila makalimtan ang ilang hangos ug agumod sa dihang nahimong usa ang duha nila ka lawas didto sa puting baybayon diin sila nagkabonbon sa tantong ligidligid aron dili maabtan sa pinisik sa gagmay'ng balod sa taubon.

Nagkuyog si Lita ug Ramon aron manimplad sa siyudad sa Sugbo. Tungod kay kutob ra sa elementarya ang ilang natapos walay nidawat nila og trabaho. Si Lita napugos pagsulod nga silbedora sa videokihan samtang si Ramon nibalik sa Pandanon ug nanawom og klase-klasing kinhason nga iyang makuwartahan.

Milabay ang duha ka tuig. Gisuwerte si Ramon kay gikuha siya nga usa sa mga tig-atiman sa mga 'cultured pearl' sa Cohan's Pearl Farm Company, Bugsuk Island, Palawan. Nakigkita si Ramon ni Lita sa videokihan una moadto sa Palawan.

"Dili mo na ako maangkon karon Mon nga walay bayad. Mahal na'ko karon. Dili mo maabot ang presyo sa akong pagkababaye" ... pulong ni Lita nga naghilak. Nasabtan ni Ramon ang kasubo sa tuno sa sinultihan niini. Gipasaligan ni Ramon si Lita nga mobalik siya sa iya unyang pagbakasyon. Gikan sa Palawan, midiretso si Ramon sa videokihan nga gitrabahoan ni Lita aron paghaw-as niini sa maong kahimtang. Apan wala na si Lita. Hinoon nagbilin kini og sulat alang kaniya.

Mitibi ang ngabil ni Ramon nga nagbasa sa sulat: "Sa imong pagbasa niini dili mo na ako makita. May sakit akong nakuha sa salawayon kong pangita. Usa ka sakit nga mananakod ug walay kaayohan. Naghulat na lang ako og bulan sa akong kamatayon sukad sa imong pagbiya. Sa ulahi natong pagkita, sakit sa akong kasingkasing ang pagsulti nimo nga mahal na'ko karon ug dili mo maabot ang presyo sa akong pagkababaye. Gituyo ko kadto aron mapugngan ang atong kahinam ug kahigwa-os pagtagbaw sa atong kamingaw. Dili ko buot nga maangin ka sa akong gidangatan. Gimahal ko ikaw. Nasayod ako kun giunsa mo usab ako pagmahal. Nasayran ko kini diha sa kainit sa atong pinarayganay. Ikaw ang una ug katapusan kong gugma."

Giuyog ang lawas ni Ramon sa wala hisabting pagbati. Wala na siya’y mahimo. Kutob na lang siya sa paghilak. (Kataposan)