Ang giabyan sa tiguwang

Akong igsoon nga Jovencio, tungod sa kalisud sa imong kahimtang, kinahanglang mobiya ka na lang. Ayaw na lag hunahunaa imong anak, mga apo, o tanang butang sa kalibutan. Dili na madala inig kamatay nato.

Ayaw na kawili sa imong mga kabtangan. Andam na imong anak ug mga apo nga moatiman sa mga butang. Kay nakakumpisal ka na, nakakalawat, andam ka nang moatubang sa atong Magbubuhat ug Labaw nga Makagagahum. Padayon na lang sa imong pagpanaw," ni Samuel nga lalaki nga manalabtan.

Naglingkod siya karong hapona sa plastic nga lingkuranan tupad sa katre nga gihigdaan ni Noy Vencio. Nagkupot siya sa walang kamot sa tiguwang nga nagtinga na. Daw wa nay panimuot nga kusog gihapon kaayong moginhawa.

Naghagoros iyang hinangos ug nag-ulyap-ulyap iyang dughan. Giatake siya sa hayblad. Na-stroke. Naparalisa ang lawas ug nahiwi ang baba. Nilanog ang tingog ni Samuel sa tibuok lawak diin nagtinga ang Tatay Vencio ni Neda.

Nag-apong karon si Neda, iyang bana nga si Dario, ilang duha ka anak nga si Dindo ug si Dante. Mga ulitawo pa sila. Diha sab si Ana ilang katabang.

83 na ang edad sa tiguwang. Napulo ka tuig nang biyudo. Retirado siya nga drayber sa ambulansiya sa ilang lungsod sa San Sebastian habagatang Sugbo. May balay siya luyo sa munisipyo. Apan pagsakit-sakit na niya, gikuha siya ni Neda ug gidala sa Talamban diin may balay ug opisina si Dario isip usa ka CPA.

Si Neda ra say sekretarya ni Dario.Ang duha ka manghod ni Neda (tulo ra silang anak) nga sila si Gina ug Mina, tua sa Amerika. Nangaminyo og Amerikano. Kay bag-o lang silang niduaw ni Tatay nila, di na sila kapauli kun unsay mahitabo sa ilang tatay. Magpadala lang sila og kuwarta. Sa kalisod sa panahon, praktikal na lang ta, nila pa.

Orasyonan si Noy Vencio sa lig-on pag lawas. Nag-sideline siya’g pamuhag og dugos sa putyokan. Wa siya’y tabon sa lawas nga mamuhag og tabog sa putyokan. Di siya hipaakan o hiikosan sa putyokan. Kun dunay mag-estambay sa duol nga magtan-aw niya, mao pay hipaakan.

Wa gyud siya magsaba kun unsay birtud niya nga dili man siya hilabtan sa mga putyokan samtang magpuhag siya sa tabog. Ang halin sa dugos maoy iyang gidugang sa gastohan sa iyang mga anak. Labi na sa bayranan sa eskuylahan gikan sa hayskul ngadto sa kolehiyo. Puro sila nakatapos og mga kurso.

Sa pag-abut og otsenta sa tiguwang, naghinayhinay kausab iyang pangutok og kinaiya. Natihik siya. Mamawong sa kuryente kay kalas kono. Kadaghan pawongi iyang mga apo kun makabisita sa ila. Mag-ihap-ihap siyas kuwarta nga tinigum gikan sa iyang pension. Magpaibog sa iyang sapi. Gamay'ng bation sa lawas, padoktor dayon. Sangko nadaut hinoon sa side-effect sa mga tambal. Hangtud nibiya siyas tanang tambal. Lakip ang gimintin para sa high blood.

Nagwarawara dayon ang toong kamot ni Noy Vencio. Daw dunay ipadawat. "Kaona na lang nang imong ipadawat, igsoong Jovencio!" ni Samuel dungan sa paggunit sa kamot sa tiguwang.

Gitoon ngadto sa baba nga nagnganga og gamay. Nihinayhinay na ang bawod sa dughan sa tiguwang. Daw nakadawat na sa iyang kahimtang. Daw nakombinsi sa pulong ni Samuel. Nihinay na ang paghangos. Nawala na ang tingog nga nagsagalak sa iyang kada ginhawa. Nihunong na iyang ginhawa. Wa nay bawod sa iyang dughan. Ug wa na gyud maglihok ang tiguwang. Hilom nga naghingos-hingos ang mga nanag-apong. Nanulo ilang mga luha. Nasayod sila nga mahanaw na gyud sa ilang kiliran ang tiguwang. Nipanaw na kini.

Unya kalit lang may nagsugiyong sa baba sa tiguwang. Nigawas ang dakong putyokan. Nagruydaruyda sulod sa lawak. Unya nigawas sa bintana nga may screen.

"Mao to ang hari sa mga putyokan nga maoy gi-abyan sa tiguwang," ni Samuel.

Gibasahan niya sa mga pangadyeon ang patay'ng lawas ni Tatay Vencio. Pagkahuman ni Samuel og pangadye, nipuli siya.

Sa alas otso sa gabii, oras sa tingpangadye, nakadawat og teks si Neda gikan ni Samuel. "Palihug lang pangitag laing manalabtan. Kay gihilantan ko. Nihubag akong nawong. Morag giikosan og putyokan," matud sa teks nga nabasa ni Neda. Gibati siya’g dakong kahibulong. Ug kahingawa sa nahitabo ni Samuel. (Kataposan)